1 oktober 2022
Update 25-10-2022

Het weer in Nederland in 2018
De zomer van 2018 de warmste sinds 1706, het jaar 2018 en de herfst van 2018 werden record zonnig, sinds de metingen vanaf 1901.
Let op: 2022 verbrak enige records betreffende het aantal zonuren, zoals over het jaar, later een update.
2018 eindigde zeer warm, droog en record zonnig/ Ze werd het 1 na warmste jaar na 2014 vanaf de metingen vanaf 1706. De temperatuur kwam uit op 11,4°.
Na 13 september scheen de zon in 2018 al meer dan 1602 uur, wat de normaal is voor 1981-2010! Op 13 december werd het ‘super’ record jaar 2003 met 2022 uur zon verbroken. Landelijk was het na 18 december gemiddeld ook zonnige dan 2003.
Dat 2018 het jaar 2003 ‘bedreigde’ was al bijzonder. In de 2e tabel na de weerrecords 2018 de stand zonnige jaren. Er zijn verschillende records verbroken, een update volgt hieronder indien nodig. Plus (+) betekent: ‘still counting’. De zomer van 2018 werd de warmste ooit (vanaf 1706), met 18,92°C.
Update 2020: aanpassing overzicht hittegolf 2018.

 

Weerrecords en enkele statistieken van 2018 in De Bilt:
Record: Zonnigste Februari (metingen 1901) 159,2 uur. Oude: 2003 – 158 uur
Record: Zonnigste Juli (metingen 1901) 340,6 uur. Oude: 2006 / 1904 – 307 uur
Record: Juli zonnigste van alle maanden (metingen 1901) 340,6 uur
Oude: mei 1989 – 331 uur
5e plaats zonnigste zomer (metingen 1901) 751 uur Het record: 1947 – 840 uur, met 2022 op 2, 1976 op 3 en 1959 op 4 met 797 uur (Update 26-9-2022)
Record: Zonnigste herfst (metingen 1901) 456,9 uur. Oude record: 1959 – 449 uur

Record: Zonnigste jaar (metingen 1901) 2044,9 uur. Oude record: uit 2003 met 2021,7 uur, met 1959 op 3 met 1986 uur en 1947 op 4 met 1882 uur. Normaal per jaar (‘2010’) is 1602 uur. Landelijk scheen de zon 2090 uur, normaal 1639 uur. 2022 gaat het jaarrecord verbreken.  Alles over de zonuren in Nederland, zie link Zonuren

Record: Meeste warme dagen Mei (metingen 1901) 21. Oude: 2008 – 19
Record: Meeste warme dagen Lente (metingen 1901) 30. Oude: 2011 – 25
Record: Meeste warme dagen Juli, met 2006 (metingen 1901) 31. Oude: 2010 en 1994 – 30
Niet de meeste warme dagen Zomer (metingen 1901) 76. Het record: 2003 – 83 met 1976 en 2018 op plaats 2 met 76 dagen
Record: Meeste warme dagen op rij (metingen 1901) 60 dagen, van 25 juni t/m 23 augustus. Oude: 2003 : 53 dg, van 7 juli t/m 28 augustus

Record: Meeste warme dagen Mei-Sept (metingen 1901) 113. Oude record: 2003 – 107
Record: Meeste warme dagen Oktober (metingen 1901) 10Evenveel als 1921, 1959 en 1969.
Record: Meeste warme dagen Jaar (metingen 1901) 132. Oude record: 2003 – 116

Record: Meeste zomerse dagen Mei (metingen 1901) 13. Oude: 2012 – 12
Record: Meeste zomerse dagen Lente (metingen 1901) 16. Oude: 2012 – 12
Niet de meeste zomerse dagen Zomer (metingen 1901) 37. Het record: 1976 – 41, met op 2 2003 met 40 dagen en op plaats 3 1983 met 39 dagen
Record: Meeste zomerse dagen Mei-Sept. (metingen 1901) 51, evenveel als 2006. Oude: 2003 48 stuks.
Record: Meeste zomerse dagen Jaar (metingen 1901) 55. Oude: 2006 met 51 & 2003 met 48.

Record: Hoogste Warmtegetal in de Lente (metingen 1901) 31,3. Oude: 1992 – 30,3
Niet het hoogste Warmtegetal in de Zomer (metingen 1901) 153,0 op plaats 3. Het record: 2006 – 170 en 1995 – 169,7
Record: Hoogste Warmtegetal in oktober (metingen 1901) 2,7. Oude: 1983 – 1,4
Niet het hoogste Warmtegetal over het jaar (metingen 1901) 196,0 op plaats 2. Het record: 2006 – 201,3
Record: Warmste Mei (metingen 1706) 16,43°. Oude: 1889 – 16,0°
Record: Hoogste gem. maximum temp. in Mei (metingen 1901) 22,36°. Oude: 2008 – 21,16°
Record: Hoogste maximum ooit met 35,7° op 26 Juli, samen met 19 juli 2006 (metingen 1901) Dit record werd op 25 juli 2019 verbroken, het werd toen 37,5°.
Record: Hoogste daggemiddelde ooit met 29,7° op 27 juli (metingen 1901). Oude: 26-7-2018 met 27,7° & 2-7-2010 met 27,1°
Record: Hoogste minimum ooit met 22,4° op 27 Juli (metingen 1901). Oude: 9 augustus 2004 – 20,8°
Record: Warmste Zomer (metingen 1706) 18,92°. Oude: 1826 / 2003 met 18,69° om 18,65°
Niet het hoogste gemiddelde minimum Zomer (metingen 1901) 12,83°, plek 3. Het record: 2016 – 12,91°
Niet het hoogste gemiddelde maximum Zomer
(metingen 1901) 24,17°, plek 2. Het record: 2003 – 24,62°
Record: Warmste ‘vakantie periode’ Mei – September (metingen 1706) 17,59°. Oude: 2006 17,56° en 1868 met 17,35° op 2 ( normaal is 15,74°).

Record: Droogste Juni (metingen 1906): 11,8 mm. Oude: 1939 – 14,9 mm
Record: Droogste Juli (metingen 1906): 5,3 mm. Oude: 1921 – 11,4 mm
Niet de droogste Zomer (metingen 1906): 86,4 mm (plaats 3).Het record: 2003 – 73,6 mm, 1921 85,4 mm
Niet de droogste periode Mei – September (metingen 1906): 165 mm (plaats 3) Het record: 1959 – 122,7 mm.
Niet de droogste herfst (metingen vanaf 1906). Maar over de 5 hoofdstations gewogen , waaronder De Bilt behoort, was ze wel de droogste met 110,4 mm (metingen vanaf 1957)
Niet het droogste jaar
(metingen 1906):
Over het jaar staat 2018 op 582 mm op plaats 7, achter o.a. de droge jaren 1921, 1959 en 1976. 1921 staat op 1, ze noteerde 387 mm tegen normaal 833 mm. Landelijk viel gemiddeld ongeveer 609 mm.

Record: Meeste ADS dagen in juli (metingen 1906) 24. Oude record: 1994 – 19 dagen. Dit aantal is ook het record voor alle maanden van het jaar, zie ook op de pagina ‘ADS dagen’. Oktober had er 12, ook een record voor die maand. November had er 5, een evenaring van het record voor die maand.
Record: Meeste ADS dagen over het jaar (metingen 1906) 92+. Oude record 1947 – 83 dagen.

 

De zomer en jaarcijfers in Ukkel / België
693 uren zon tegen 578 uur normaal (Maximum is 739,5 uur uit 2003)
– Record hoge gemiddelde temperatuur: 19,8° tegen normaal 17,5°
(sinds metingen 1833, in 2003 19,7°)
Record hoog gemiddeld maximum: 24,7° (normaal 22,1°, in 2003 24,4°).
Slechts 134,7 mm neerslag in 20 dagen (*) tegen 224,6 mm normaal in 44 dagen. In 1983 107,4 mm.
(*) minste aantal dagen sinds 1835

2018 – 132 warme dagen !
Het aantal warme-, zomerse & tropische dagen in top warme zomers / jaren in De Bilt.

Naast andere jaren met warme zomers of zonnige jaren / droge jaren, zie de pagina
Zonuren in Nederland

Hieronder de zonnigste maanden met die van het zonnigste jaar van De Bilt. Februari en juli record zonnig.

2018 meeste warme- & zomerse dagen, droog en record zonnig.
2018 kwam op 132 warme dagen (Oud recordhouder 2003 heeft 116 warme dagen) en op 55 zomerse dagen (51 zomerse dagen voor 2006 wat het oude record was voor De Bilt). Het jaar was record zonnig. Februari was record zonnig net als Juli. Februari was koud, maart was fris. April en mei werden echter erg zacht. Beide 3 graden warmer dan normaal! Mei 2018 werd zelfs de warmste mei maand vanaf 1706 met 16,43°, een gemiddelde maand juni noteert 15,6°. Ook het aantal warme- en zomerse dagen voor de lente én mei werd gebroken! Het warmtegetal voor de lente kwam uit op 31,3, een record. Februari en mei werden erg zonnig. Februari zelfs de zonnigste vanaf 1901. Opvallend is verder dat de lente ( lees april / mei) een goede periode is om op vakantie te gaan. Juni verliep ook erg zacht (+1,9 graad), de derde maand op rij, maar niet zo erg zonnig als mei. Juni was wel record droog in De Bilt. Het werd een lange periode van totaal droog weer vanaf 15 juni tot 9 juli , zie verder op deze pagina. Alleen op 10 juli viel er enige regen, daarna was het opnieuw droog. Juli werd de 4e warme maand op rij, ze was 2,8 graad warmer dan normaal, en werd record zonnig en record droog. Niet in Losser, daar viel op 25 juli tijdens één bui 66 mm. Augustus werd ook zachter dan normaal, ongeveer een graad, waardoor de zomer van 2018 de warmste was vanaf de metingen sinds 1706 (1826 / 2003 hadden het record). September was vooral zonnig en oktober was zeer zonnig en droog, al viel er op de 30e gemiddeld 20 mm, aan de kust op verschillende plaatsen meer dan 30 mm. Ook november was zonnig en droog, waarna december uit de toon viel, ze was nat en niet erg zonnig, wel zacht. Ze kwam in de lijst van de top 20 warmste winter maanden.

Voor 2017, zie ook het KNMI jaaroverzicht over 2017 en (medio januari 2019) 2018

 

Maanden in 2018: Februari en maart waren koud, april en mei waren erg zacht en juni en juli waren ook warm. Mei 2018 werd het warmst sinds de metingen vanaf 1706 met 16,43°. Juni en juli het droogst en juli werd het zonnigst. Pas eind september kwam het voortschrijdend maandgemiddelde weer eens (net) rond normaal. Bron KNMI / Weergegevens.nl, met de hieronder zelf verwerkte gegevens.

De Bilt 2018 met afwijking vd temperatuur t.o.v. ‘de norm van 2010’

Site van KNMI ’s berekening

De stand over de periode 1-1 t/m 31-12-2018
– De zon scheen 2045 om 1602 om 1524 om 1476 uur.
– De temperatuur: 11,4 om 10,2 om 9,8 om 9,4°.
– De neerslag: 582 om 833
om 793 om 802 mm.
– Warme dagen 132, voor De Bilt een record (de ‘2010 norm’ is 85 over het jaar).
– Het aantal zomerse dagen over het jaar kwam uit op 55 (het record was 51), Normaal is 26 per jaar. Arcen had 89 zomerse dagen, ‘een super record’, het oude record stond op 61 uit 2003 en 2006. Voor de lente was er voor De Bilt een record met 30 warme dagen en 16 zomerse dagen. In totaal had De Bilt 9 tropische dagen, 1 daarvan was in de lente, op 29 mei met 30,7° , Arcen had 21 tropische dagen (het record daar is 23 stuks, en in 1947 kwam Maastricht aan 26 stuks).
– Warmtegetal: 196,0 (‘2010 norm’ is 87), dat is een top 2 plaats.
– Het aantal vorstdagen voor het jaar 2018 kwam uit op 50 (de norm is 58 over een kalenderjaar), het aantal ijsdagen staat op 3 (norm 8) en met een koudegetal van 33,6 (de norm is 57 , ‘mijn norm 35’).

De Weersverwachting: actueel

2018: record zonnig, zeer zacht en droog

De Winter van 2018
De laatste ijsdag voor de winter van 2018 was 28 februari 2018. Daarvoor was dat 10 februari 2017, dat was 383 dagen geleden. Het recordaantal dagen zonder ijsdag is 706 dagen, tussen 23-1-2015 en 29-12-2016. Het record daarvoor was 683 dagen, tussen 11-3-2013 en 23-1-2015.

Gegevens over de winter 2018
De zon scheen in december 24,7 uur , plek 11 somberste december maanden. Februari werd record zonnig. De winter kwam aan 231 uur (norm 198 uur). De somberste winter is die van 1979 met 108 uur. Landelijk scheen deze gemiddeld 244 uur tegen 196 uur normaal.
De winter was als nat te bestempelen. Er viel in december 162,5 mm en in totaal 268 mm tegen 203 mm normaal, welke over de gehele winter een top 16 plaats is. Gemiddeld over het land viel in de winter 244 mm tegen 208 mm normaal. De temperatuur: 3,8° tegen 3,4° normaal. Het aantal ijsdagen: De Bilt 1, Schiphol 1 en Twenthe 3. Het laagste minimum voor de winter ligt op -8,5° (op de 28e en op de 27e in Twenthe werd het -9,6°). Op de 27e kwam Eindhoven aan -10,1°, op 27-2-1955 was het daar net zo koud. Op de 28e kwam Nieuw-Beerta ook aan -10,1°, Woensdrecht aan -10,5°. Bron KNMI / Weergegevens.nl, zelf verwerkte gegevens.


De uitleg koudegetal en overzicht van de winters en voor de volledige tabel van de winters zie: Winter overzichten

 

De cijfers van de winter

Vorst in winter 2018
Het aantal vorstdagen in de winter van 2018 was 33: verdeeld over de maanden 6-4-23, ‘de norm 2010’ is 38.
Over nov/maart waren dat 48 dagen: 4-6-4-23-11, ‘de norm 2010’ is 52.
De Bilt en het aantal vorstdagen per maand anno ‘de norm 2010’ is: Oktober 2, november 5, december 12, januari 13, februari 13, maart 8 en april 4. Het koudegetal was 34,1 en de vorstsom 141,5. De laatste ijsdag voor het seizoen was 2 maart (in Gelderland en delen van aanliggende provincies was dat de 17e maart). De norm is 8 per jaar waarvan 7 in de winter (‘norm 2010’).

Het koudegetal en de vorstsom nov/maart
Het koudegetal (nov/maart) in De Bilt kwam uit op 34,1. 35 staat voor een normale winter volgens mijn tabel (zie overzichten Winter). De vorstsom was 141,5.

December 2017: met sneeuw, verder nat en somber
15 dagen scheen er geen zon in De Bilt ( waarvan 5 dagen op rij vanaf de 21e t/m de 25e). De maand begon met enkele nachten met lichte vorst terwijl het overdag veelal nevelig was. De Bilt kwam de 2e net niet aan een ijsdag, andere plaatsen in het oosten en zuiden wel. Daarna werd het tijdelijk zachter, vanaf de 8e kouder met winterse neerslag. Op de 9e lag er in Gelderland al sneeuw door sneeuwbuien. Zondag de 10e viel er landelijk ongeveer 10 cm sneeuw, dat werd kortstondig sleetje rijden. In de nacht naar de 11e vroor het meest licht ten noorden van de rivieren, Hoogeveen kwam aan -6,2°. De Bilt kwam aan -2,9° met een koudegetal van -0,1 voor de 11e. Op de 11e viel er weer veel sneeuw, in het westen en midden meer dan 10 cm. Niet overal viel dezelfde hoeveelheid, maar in Hoog-Soeren lag na 3 dagen sneeuwval rond 35 à 40 cm. Beelden van weleer kwamen bij de ‘oudjes’ onder ons even op als de sneeuw stuift vanaf de daken. De dagen daarna werd het iets zachter en smolt de sneeuw langzaam. Vanaf de 18e werd het zachter, met een stevige zuidwestelijke wind met de Kerst. 2e kerstdag enige regen en/of buien, frisser. Er viel veel neerslag, in het westen en midden van het land viel plaatselijk tussen 140 en 170 mm. Op de 31e december werd het dagrecord verbroken, het werd 13,7° in De Bilt en juist in De Bilt viel er op die dag zeer veel regen, 39,3 mm, de grootste hoeveelheid op 1 dag over geheel 2017!

De gegevens van de maand december
Temperatuur 4,7° tegen ‘norm van 2010’ van 3,7°. Neerslag: droog met 17 mm tegen ‘norm 2010’ van 76 mm. Het gemiddelde over het land was 23 mm tegen een langjarig gemiddelde van 75 mm. In het midden en westen viel de minste neerslag, in Hoek van Holland viel slechts 11 mm. Het noorden was relatief het natst. Plaatselijk viel daar circa 50 mm.
De zonneschijn bedroeg in De Bilt 59 uur tegen ‘norm 2010’ van 49 uur. De zon scheen deze maand gemiddeld over het land circa 71 uur terwijl het langjarig gemiddelde 49 uur is. KNMI: cijfers over december

Januari, zacht met 3 stormen
Het nieuwe jaar startte zacht en nat en op de 3e was er een storm. Opvallend daarbij waren de windstoten. Vlissingen meldde in de late nacht al 141 km/uur. Overdag waren er vooral zware windstoten op de Wadden tot 124 km/uur op Vlieland. in het noordwesten en noorden viel gemiddeld zo’n 25 millimeter. Vanaf 3 Koningen werd het frisser, maar tot vorst kwam het nog niet, alleen tot magere nachtvorst.
Op de 18e stormde het opnieuw, maar nu veel heviger. In Hoek van Holland en Wijk aan Zee kwam het tot windkracht 11, Schiphol tot windkracht 10. Hoek van Holland kwam aan een windstoot van 143 km/uur, Wijk aan Zee aan 132 km/uur. De laatste keer dat er een zware storm woedde was op 28 oktober 2013. Er was veel schade, ook aan sportcomplexen. Daken vlogen er soms af, zoals hieronder in Rotterdam. Helaas vielen er 2 doden te betreuren.

De gegevens van de maand januari
Temperatuur 5,62° wat een top 9 plaats is, tegen ‘norm van 2010’ van 3,1°. Neerslag: 85 mm tegen ‘norm 2010’ van 70 mm, landelijk 88 mm tegen 69 mm normaal. Zonneschijn 47 uur (landelijk 50 uur) tegen ‘norm 2010’ van 62 uur. KNMI: cijfers over januari KNMI: cijfers over januari

Februari vrij koud en zeer zonnig
Februari startte frisser dan de vorige wintermaanden. Ze werd met 0,7 graden ongeveer 2,5 graad kouder dan normaal met veel zon en weinig neerslag. Op de 28e februari viel de eerste ijsdag te noteren, in maart volgden er nog 2, het werd een vorstperiode. Er kon dan ook weer eens geschaatst worden, wat landelijk alweer 5 jaar geleden was. Sneeuw viel er ook, vooral op de Wadden / Terschelling. Daardoor waren daar meer ijsdagen. Zie foto en de pagina ‘sneeuwval in Nederland’.

 

De gegevens van de maand februari
De temperatuur 0,7° tegen ‘norm van 2010’ van 3,3°. Neerslag: 20 mm tegen ‘norm 2010’ van 56 mm. Zonneschijn met 159 uur, tegen ‘norm 2010’ van 86 uur, februari was record zonnig, vanaf de metingen vanaf 1901. KNMI: cijfers over februari

De Lente
Koude start, april zeer zacht, mei record zacht
Maart werd 1,5° kouder dan normaal. Op 1 en 2 maart vroor het nog in Nederland, waarbij de gevoelstemperatuur op Vlieland de -20° aantipte, bij -8° stond en windkracht 8. Terschelling was overdags het koudst, daar lag dan ook 10 cm sneeuw. In delen van Groot-Brittannië en Ierland was het bar en boos. Bij veel wind viel er erg veel sneeuw. In Vale of Glamorgan (Wales) viel in 1 dag al 50 cm. Het was zeer onveilig de weg op te gaan. Op 4 maart viel hier de ‘droge dooi’ in. Daarna werd het zacht, tot 16°, maar de 17e en 18e was het rond het vriespunt, met ’s nachts op de 19e in het noordoosten -6°. In Gelderland en delen van aansluitende provincies werd de 17e een ijsdag genoteerd, dagrecords. Dat is bijzonder. Begin april werd het zachter, al was Pasen (1 april) fris. April werd zeer zacht, met 12,2° was ze 3 graden zachter dan normaal (9,2°). De eerste warme dagen van april waren 7 en 8 april, het waren dagrecords met 21,6 en 23,4°. Op de 19e volgden weer dagrecords, in De Bilt werd het 27,4°. De lente heeft al 28 warme dagen, de norm is 13,5. Het aantal zomerse dagen staat op 15, normaal is 4. Eind april was het nat , 29 en 30 april tezamen leverden in de Bilt 47 mm op. April werd echter wel 3 graden zachter normaal, een 4e plek. Mei werd nog unieker, ze wordt de zachtste sinds 1901 en mogelijk ook de zachtste sinds de metingen vanaf 1706. Ze kwam uit op 16,4° (normaal 13,1°). De lente kwam uit op 11,1°, dat is 1,6 graad zachter dan normaal, wat een top 3 plaats betekent.
De volledige gegevens staan ook op de pagina ‘Lente overzicht’, de tabel voor mei staat in 1959 en periode mei-september. De zon scheen meer dan normaal. Het warmtegetal werd 31,3, wat ook een record was – normaal is 6,2 voor de lente.

Grafiek Lente 2018, waarden t.o.v. de normaal.

De gegevens van de Lente
Temperatuur van 11,1°, een 3e plaats, (9,5° normaal). België kwam aan 11,5°, een vierde plaats en met 508 uur zon. Zonneschijn in De Bilt: 590 uur, plaats 8, (norm 2010 is 502 uur). Landelijk gemiddeld scheen de zon rond 597 uur. Er viel 177 mm (landelijk ook rond normaal, de norm 2010 is 173 mm. Landelijk viel in Hupsel maar 116 mm maar en in Wilhelminadorp 273 mm.
De lente van 2018 had een record aantal warme- en zomerse dagen. Het waren er 30 om 16 dagen. Ook het record warmtegetal uit 1992 (30,3) voor de lente staat onder druk. De hoogste temperatuur werd bereikt op de 29e mei, het werd 31,9° in Lelystad en De Bilt kwam aan 30,7°. Ook vielen er die dag stevige buien met onweer die plaatselijk voor wateroverlast zorgen. Soms viel er in korte tijd wel 50 mm. Zo viel er in Roelofarendsveen 33, IJsselmuiden 36, Sleen en Groesbeek 40, Utrecht 43, Ridderkerk 58 en in Hellevoetsluis 69 mm, aldus Jan Visser. Op het KNMI meetpunt Dronten werd 70 mm opgevangen. In De Bilt viel ‘slechts’ 15 mm.
De lente wordt overigens steeds ‘warmer’ en niet natter, terwijl de andere seizoenen wel natter worden. Door de klimaatverandering gaat de maand mei langzaam richting de maand juni (15,2° klimaatnorm) als je naar de temperatuur kijkt. De zon scheen in juni over de periode 1951 / 1990 gemiddeld 198 uur in juni. Mei komt over de periode 1991 / 2018 uit op gemiddeld 212 uur met een gemiddelde temperatuur van 13,6°. Zie ook: Lente Overzicht

Maart 2018 koud, sneeuw in grote delen van Europa / Ierland
Maart was vooral in het begin koud, met 2 ijsdagen , ze werd uiteindelijk 1,5 graad kouder dan normaal. Begin maart viel er veel sneeuw in Groot-Brittannië en in Ierland. De maand begon met twee officiële ijsdagen (maximumtemperatuur onder de 0,0°C). Normaal telt maart geen ijsdagen meer. De harde oostenwind maakte de gevoelstemperatuur zelfs nog lager, rond -15°C. De laagste temperatuur werd op 1 maart bereikt in Nieuw Beerta: -9,6°C. In totaal telde maart elf vorstdagen (minimumtemperatuur lager dan 0,0 °C) tegen acht normaal.
In de tweede decade werd zachte lucht onze kant op gevoerd. De temperatuur liep op 10 maart in Ell op tot 16,7°C, de hoogste temperatuur deze maand. Er viel plaatselijk meer dan 50 cm.

County Kildare, Ireland begin maart 2018 – Foto Stephan Maher : https://www.instagram.com/stephenmaherphotography/

De gegevens van de maand maart
Temperatuur 4,74° tegen ‘norm van 2010’ van 6,2°. Neerslag: 60 mm tegen ‘norm 2010’ van 67 mm. Zonneschijn 132 uur tegen ‘norm 2010’ van 122 uur. KNMI: cijfers over maart

April zacht en nat
April 2018 was de op twee na de warmste sinds het begin van de metingen in 1901. Alleen in 2007 en 2011 was deze maand met 13,1 graden nog warmer. De laatste dagen van de maand waren aan de koele kant met vooral op 29 en 30 april heftig onweer met veel regen en lokaal wateroverlast. Op veel plaatsen viel in 24 uur meer dan 20 millimeter en lokaal circa 40 millimeter. Ook in het begin van de maand vielen plaatselijk tientallen millimeters in een etmaal. Gemiddeld over het land was april met 74 millimeter tegen 44 millimeter normaal dan ook een zeer natte maand. Op 19 april werd het 29,6° in Lelystad. De Bilt kwam aan 27,4°. April is tegenwoordig gemiddeld al 1,8 graad warmer dan de klimaatnorm, waarmee april de maand is met de grootste afwijking naar boven.

De gegevens van de maand april
Temperatuur: 12,15° tegen ‘norm van 2010’ van 9,19°. Bedenk dat het gemiddelde over de periode 1971-2000 maar 8,32° was. Dat geeft maar aan hoe verwend wij zijn de laatste decennia. Neerslag: 79 mm tegen ‘norm 2010’ van 42 mm. Zonneschijn 175 uur tegen ‘norm 2010’ van 174 uur. KNMI: cijfers over april

Mei: Record zacht en zeer zonnig
Mei had 21 warme dagen ( norm 10) en 13 zomerse dagen ( norm 3). 2008 had 19 warme dagen en 2000 12 zomerse dagen. In de laatste decade van de maand lag het etmaal gemiddelde zelfs op 20,43°. Deze records sneuvelen dus voor mei. Er viel in Maastricht die dag 49,7 mm. Op 28 mei werd het 30,7° in De Bilt, in Lelystad 31,9°. Op 30 mei werd in Noorwegen het warmterecord voor mei verbroken, in Hordaland County werd het 32,7°. Ook in Zweden werden records gebroken. Met uitzondering van het Iberisch Schiereiland was op vrijwel het hele vasteland van Europa deze meimaand extreem warm, vooral in het zuiden van Scandinavië waar vrijwel de hele maand hogedrukgebieden lagen, daar lag de gemiddelde temperatuur ongeveer 5 graden boven normaal. Het voorjaar (april/mei ) in Oostenrijk was warm, op 23 mei waren er al 19 zomerse dagen. Op de 29e vielen er plaatselijk in Nederland stevige regen- en ook hagelbuien, met onweer. Het KNMI gaf 3x code oranje af vanwege deze zware onweersbuien, op 27, 29 en 31 mei. Plaatselijk viel tot 70mm. Mei 2018 werd de warmste maand sinds 1706. Het record staat op 15,7° uit 2008. 1889 noteerde 16,0° uit de periode vanaf 1706.
Overzicht van mei maanden: zie Zonuren 1959

De gegevens van de maand mei
Temperatuur: 16,4° tegen ‘norm van 2010’ van 13,1°. Het gemiddelde maximum was ook erg hoog, namelijk 22,4°. België kwam ‘slechts’ aan 16,3° en met een maximum van 21,7°. In de laatste decade van de maand lag het etmaal gemiddelde zelfs op 20,43°! Neerslag: 38 mm tegen ‘norm 2010’ van 62 mm, landelijk viel gemiddeld 47 mm, normaal 58 mm. Op Terschelling viel maar ongeveer 15 mm terwijl in het oosten en zuiden plaatselijk meer dan 100 mm viel. Zonneschijn 283 uur (plaats 7) tegen ‘norm 2010’ van 207 uur. Terschelling kwam aan 326 uur terwijl Zeeland aan ongeveer 260 uur kwam. Gemiddeld over het land scheen de zon 290 uur, tegen 212 normaal. KNMI: cijfers over mei

Wolken boven Apeldoorn 29 mei (William Huizinga) en boven Hansbeke België (Karel Blomme)

De Zomer droog, erg zonnig en record warm
De zomer startte overwegend rustig met zonnige perioden en temperaturen iets boven de 20°, er viel op veel plaatsen bijna niets aan neerslag, in De Bilt slechts 12 mm in juni, de droogste juni sinds de metingen vanaf 1906, al viel er in Noord Nederland op de eerste 2 dagen al meer dan de normale maand hoeveelheid. Vanaf 15 juni startte een droge periode die duurde t/m 9 juli waarmee 2018 in de lijst werd opgenomen, zie juni/juli 2018. Na juli was er pas 17 mm gevallen in De bilt. ‘De bomen begonnen hun bladeren en vruchten te verliezen om te overleven. Nederland leek een steppe te zijn geworden, al het gras was verdort.’
De zomer werd echter niet record droog, in het weekend van 25 augustus viel er in De Bilt bijna 25 mm, meest in de vorm van stevige buien, op sommige plaatsen in het zuidwesten tot zelfs meer dan 50 mm. Het laatste weekend van augustus zorgde dan ook voor wat verlichting op de droogte.
Arcen (L) had als ‘one of the view’, mede door een veelal noordelijke wind, een hittegolf van 27 juni tot 9 juli, want er waren in die periode 3 tropische dagen, met een maximum van 30,8°. Twente kwam op 21 juli aan haar hittegolf met haar 3e tropische dag. Op de 23e juli was de 2e hittegolf in Arcen een feit. Deze hittegolf startte op 12 juli en duurde tot 8 augustus. In Twente tot de 9e, wat 29 dagen betekende en een record is in de reeks aaneengesloten zomerse dagen ( dat was Maastricht in 1911 met 26 dagen).
De Bilt had een hittegolf van 15 t/m 27 juli met 4 tropische dagen. In Arcen werd het 38,2° op de 26e, een record voor Arcen, De Bilt kwam aan 35,7°, een evenaring van het record. Er waren in verhouding wat minder zomerse dagen in juli omdat de wind veelal in het noorden zat. 6 dagen in juli hadden een temperatuur van ruim 24 graden, 2 zelfs van 24,9°, dus net niet zomers. Dat nekte een record voor het meeste aantal zomerse dagen voor de zomer.
Augustus startte heet en kon de 2e hittegolf genoteerd worden: de periode was 29 juli tot 7 augustus met 4 tropische dagen met als hoogste maximum van 33,9°. Vanaf 24 augustus werd het koel, aan de warme tot hete periode, die al in mei begon, kwam toen een eind.

Foto van Bas ’t Hoen : ‘Nederland een steppe’ in de zomer van 2018
Egmond aan zee na de stevige buien op 25 augustus – Sjef Kenniphaas

De gegevens van de Zomer
De temperatuur van 18,92° (het record was uit 1826 met 18,69°) tegen ‘norm van 2010’ van 17,0°. De neerslag: 86 mm tegen ‘norm 2010’ van 220 mm. Overigens was de zomer niet overal erg droog, zo viel er eind juli in 1 dag in Losser > 65 mm en in delen van Friesland op de grens van Groningen op 13 augustus > 50 mm. Landelijk viel gemiddeld 105 mm (normaal 214 mm).
Zonneschijn 751 uur tegen ‘norm 2010’ van 588 uur, dat is een top 4 plaats. Landelijk waren er ruim 765 zonuren tegen 603 uren normaal. In de grafieken is te zien hoe droog en zonnig de zomer van 2018 is.
Het aantal warme dagen was 76. Normaal over de zomer is 60. Het aantal zomerse dagen kwam uit op 37, deze is normaal 21. Het record voor zomerse dagen in de zomer is 41 uit 1976. Er waren tot 7 augustus 8 tropische dagen in De Bilt in de zomer. Het warmtegetal kwam aan 153 normaal over de zomer is 78. Dit is een top 3 plaats. Na de zomer: KNMI: Samenvatting van de zomer

 

Neerslag in de zomer van 2018

Zonuren zomer in De Bilt – t/m 2018 , plaats 4

Juni: Erg droog en zacht
Juni begon op 1 juni met stevige buien in Zuid-Limburg en Noordoost-Nederland. Er viel in Drenthe / Groningen de eerste 2 dagen meer dan de maand hoeveelheid. Drenthe: Wezup 78 en Mantinge 82 mm. Daarna werd het rustig weer na al het onweer en plensbuien eind mei en met redelijke hoge middag temperaturen, gemiddeld rond de 22°. Op 7 juni werden in het oosten van het land lokaal tropische temperaturen bereikt met als hoogste temperatuur in Hupsel met 30,3°C. Juni werd record droog in De Bilt, in Zeeuws-Vlaanderen / Vlissingen viel slechts 1 mm. Zie voor de warmste en zonnigste juni maanden: : de zomermaanden

Warm in Noord & Noordwest-Europa: Op het eind van de maand was het in Noordwest-Europa, vooral in Groot-Brittannië, zeer warm. Göteborg, Zweden, had na 27 juni al 24 zomerse dagen, in Zuid-Noorwegen werd 34° genoteerd. In Groot Brittannië werd het al 5 dagen op rij ergens >30° (in 1976 15 dagen), Schotland kwam tot 33°, een record. In Noord-Ierland werd het 30,5° wat maar 0,3 graad onder het all time record lag, terwijl Shannon Airport Ireland op 28 juni 32° noteerde, de hoogste temperatuur sinds 1976 die in Ierland werd geregistreerd, op de 27e en 29e werd het daar ook >30°! Ook op Mount Dillon in County Roscommon, Moore Park in County Cork, Claremorris in County Mayo en Athenry in County Galway werd het 30° op de 28e. De hoogste temperatuur voor Ierland is 33,3° , dd 26 juni 1887 in Kilkenny. Foto – Ierland in de zon.


De langste aaneengesloten reeks zomerse dagen in De Bilt:
Van 29 juli t/m 15 augustus 1975 : 18
Van 23 juni t/m 9 juli 1976 : 17
Van 15 juli t/m 30 juli 2006: 16
Ter vergelijking met 2018:
van 15 t/m 27 juli : 13 en van 29 juli t/m 7 augustus: 10
In 2020 waren er in augustus ook 13 zomerse dagen op rij

De gegevens van de maand juni
Temperatuur, 17,5° tegen ‘norm van 2010’ van 15,6°. De hoogst temperatuur was 30,3° op 7 juni in Hupsel. De minimum temperatuur kwam uit op 12,77°, welke de zachtste is na 2007 met 13,05°. Juni had 21 warme dagen, net zoveel als mei. De neerslag was slechts 12 mm (een record) tegen ‘norm 2010’ van 66 mm. In Vlissingen viel maar 1 mm. Landelijk 29 mm tegen 66 mm normaal, dat kwam door de natte eerste dagen in de maand in Noordoost Nederland. Juni 1962 was het droogst met 21 mm. Zonneschijn was 205 uur tegen ‘norm 2010’ van 194 uur. Landelijk was dat ongeveer 220 uur tegen 199 uur normaal. In Juni 1959 scheen de zon 300,9 uur in De Bilt, in 1976 290,5 uur. KNMI: cijfers over juni

Juli 2018, record zonnig, een hittegolf en met erg droge periode
Juli zette de droogte van juni voort en het zomerde nog even door. De zon scheen veel, na de eerste 8 dagen was de helft van het aantal uren van de normale maand al bereikt, na de 18e al het maand totaal, de 1e decade eindigde in de top 5. Er waren 31 warme- en 21 zomerse dagen. Door een meest noordelijke wind in de eerste 15 dagen waren de temperatuurverschillen groot, op de Wadden was het soms rond 17° terwijl het in het zuiden van het land de temperatuur opliep tot aan 30°. Vanaf 15 juni viel er tot 9 juli geen neerslag. Het KNMI zette ooit een overzicht op hun oude website omtrent lange droge perioden van minimaal 20 dagen. 2018 staat ook op dit overzicht, ze kwam aan 25 opeenvolgende droge dagen. Overigens viel er van 11 t/m 27 juli ook geen neerslag.
Op 26 juli werd de hoogste temperatuur bereikt in Arcen met 38,2° ( de landelijk 2 na hoogste waarneming), De Bilt staat kwam aan 35,7°, een evenaring van het record van 19 juli 2006. Ukkel kwam de 26e op 35,4° en Sussex (Engeland) tot 35,1°. En het etmaalgemiddelde van De Bilt was 27,7°, een nieuw record, maar dat werd de volgende dag alweer gebroken met 29,7°. Gilze-Rijen, Deelen en Eindhoven kwamen zelfs voor het eerst met een daggemiddelde van meer dan 30 graden met respectievelijk 30,3°, 30,3° en 30,6°. De hittegolf in De Bilt duurde van 15 t/m 27 juli, terwijl die elders in het land nog voortduurde.

2018 kwam ook in ‘de lijst van 0,3 mm’


Opnieuw warm in Zuid-Engeland en heet in Scandinavië
In juni was het er al heet, maar ook begin juli was het in Engeland opnieuw erg warm, mede door een hogedrukgebied dat zich juist boven Groot-Brittannië ophield. Van de 5 tot 9 juli was het opnieuw 31 of 32° ergens in Engeland. Rond 24 juli werd het in Zuidoost Engeland opnieuw tropisch met temperaturen tot ongeveer 33 graden.
Ook in Scandinavië werd het opnieuw warm tot heet. Zo noteerde Noorwegen tot 23 juli al ruim 20 tropische dagen dit jaar. Vanaf de 20e juli kwam de temperatuur in Zweden een aantal dagen boven de 35 graden, terwijl 23 graden normaal is eind juli. Daarnaast regende het sinds mei tot eind juli nauwelijks in Zweden. Zelfs in Lapland werd het makkelijk 32°. Stockholm kwam deze zomer tot 24 juli al aan 23 dagen boven de 25 graden en de hitte en droogte duurde ook daar nog voort, want ook daar was het net als bij ons in Nederland tropisch. In de Zweedse steden Göteborg, Lund, Uppsala en Stockholm groeide de zomer van 2018 uit tot de ‘warmste aller tijden’. Voor Uppsala was dat vanaf 1722 en voor Stockholm vanaf 1756. (*) De Zweedse weerdienst SMHI meldde dat de hoofdstad Stockholm in de zomer 18 dagen had met een maximumtemperatuur van tenminste 30,0°. In een reeks vanaf 1858 is dat een ongekend aantal. Het record stond namelijk op 10 ‘dertigers’ in 1994 en 1999. Op 4 september stond in Stockholm de teller op 56 zomers dagen, 2 meer dan De Bilt.
(*) Jan Visser kwam met deze informatie.

Het droge en hete weer zorgden voor veel bosbranden in Zweden. Andere Europese landen schoten te hulp. Daarnaast was het begin augustus in Portugal en Spanje erg heet, het werd daar maximaal 46,8°, net geen record.

26 juli 2018 – 16 hitte records en op 27 juli 12 hitte records
In Arcen werd het 38,2°. Alleen op 27 juni 1947 (38,4 graden, Maastricht) en op 23 augustus 1944 (38,6 graden, Warnsveld) was het warmer in ons land.
In totaal werden er op 16 meetstations temperatuurrecords gevestigd. Op 27 juli werd dit nog dunnetjes over gedaan. Bronnen: Weerplaza / KNMI / Daggegevens.nl.

Record temperaturen 26-jul-2018 27-jul-2018
Arcen 38,0 graden (2015) 38,2°
Berkhout 33,3 graden (2014) 34,3° 34,6°
Cabauw 34,5 graden (2006) 35,1° 35,2°
Eindhoven 36,6 graden (2009) 36,7°
Gilze-Rijen 36,8 graden (2006) 37,6°
Herwijnen 35.2 graden (2006) 35,7° 35,8°
Hoek van Holland 36,5 graden (2014) 37,9°
Hoogeveen 35,4 graden (2003) 35,8°
Hoorn (Terschelling 31,4 graden (2015) 33,0°
Hupsel 36,8 graden (2015) 37,0°
Lauwersoog 34,7 graden (2015) 35,7°
Leeuwarden 34,0 graden (2015) 34,8°
Lelystad 34,7 graden (1990) 35,6°
Marknesse 34,7 graden (2009) 35,6°
Rotterdam 35,0 graden (2010) 36,1° 36,1°
Schiphol 34,5 graden (1990) 34,8° 35,7°
Stavoren 32,8 graden (2014) 33,4° 34,8°
Vlieland 31,9 graden (2014) 33,3°
Vlissingen 35,5 graden (2006) 36,8°
Voorschoten 33,6 graden (2014) 34,4° 34,9°
Westdorpe 37,1 graden (2006) 38,1°
Wijk aan Zee (*) 35,0 graden (2014) 36,9°
(*) Record v Noord-Holland

De gegevens van de maand juli
Temperatuur 20,7° tegen ‘norm van 2010’ van 17,9°. Neerslag: 5,3 mm tegen ‘norm 2010’ van 81 mm, landelijk gemiddeld rond 10 mm om 73 mm normaal. Zonneschijn 340,6 uur ( record zonnige maand over het gehele jaar) tegen ‘norm 2010’ van 206 uur. Het record stond op 331 uur uit mei 1989 en voor juli op 2006 en 1904 met 307 uur. Landelijk scheen de zon rond 335 uur om 211 normaal. Op alle dagen lag het maximum boven de 20 graden. Plaatje hieronder is Bron KNMI – Zie ook het overzicht van het KNMI: overzicht juli

Augustus redelijk zonnig en redelijk warm
Augustus startte zeer warm en droog. De hittegolf die op 12 juli startte in grote delen van het land duurt voort. Arcen (ook Gilze-Rijen en Deelen) kwam aan 28 dagen, Twenthe aan 29 dagen, een record voor de KNMI stations. Door de hitte op 6 en 7 augustus noteerde De Bilt de 2e hittegolf, die startte op 29 juli en eindigde op 7 augustus. Na de eerste decade waren de temperaturen rond of iets boven normaal. Eindelijk viel er wat regen, maar op de meeste plaatsen viel niet erg veel. Pas in het laatste weekend van augustus viel er op veel plaatsen meer dag 10 mm. Eind augustus lag de temperatuur zowaar onder de 20 graden, wat iets tegen viel.

Begin augustus was het erg heet in Spanje en Portugal. Op 4 augustus was een weerrecord mogelijk, maar het werd uiteindelijk “maar” maximaal 46,8°.

De gegevens van de maand augustus
De temperatuur: 18,5° tegen ‘norm van 2010’ van 17,5°. Alert: De zomer van 2018 werd de warmste zomer sinds 1706 (uit 1826 / 2003). Neerslag: 69 mm tegen ‘norm 2010’ van 73 mm. De meeste neerslag viel in de kustprovincies. Op sommige plaatsen in Noord-Holland en Friesland werd ruim 140 mm afgetapt. Vooral in het midden en oosten hield de droogte aan. Daar viel duidelijk minder neerslag dan het langjarige gemiddelde. Langs de oostgrens viel lokaal niet meer dan circa 45 mm. Aan het einde van de maand bedroeg het neerslagtekort (gemiddelde over 13 stations) ruim 280 mm. De zonneschijn was 206 uur tegen ‘norm 2010’ van 188 uur, landelijk rond 215 uur. KNMI: overzicht augustus

Overzicht hittegolven in De Bilt , Arcen en Twenthe
In Arcen was er als eerste en hittegolf. Deze hittegolf was maar op enkele plaatsen in Zuidoost-Nederland. In Arcen werd in juli 38,2° genoteerd. Alleen op 27 juni 1947 (38,4 graden, Maastricht) en op 23 augustus 1944 (38,6 graden, Warnsveld) was het warmer in ons land. Bijzonder bij deze hittegolven was de lengte. Voor de officiële KNMI stations braken in ieder geval Arcen en Twenthe de records.
In Twenthe ontbreken voor alsnog enkele officiële Daggegevens, de getoonde waarden komen van de overzichtskaarten per dag en zijn afgerond op hele graden naar beneden. Met een lengte van 29 dagen betekende dat een record voor KNMI stations.

De herfst 2018 record zonnig & zeer droog
De herfst was zeer droog, al viel er in het westen plaatselijk meer dan 120 mm in september. De temperatuur lag in september rond normaal. Oktober was zacht over de eerste 15 dagen en werd zeer zonnig, een top 3 plaats. Oktober kende een opmerkelijk warm tijdvak van 12 tot 17 oktober. In het zuidoosten waren er negen warme dagen op rij. In deze periode was het zelfs zomers warm. In De Bilt werd het op 13 oktober 26,3 °C, zo hoog was daar de temperatuur zo laat in het jaar in ruim een eeuw nog niet geweest. Alleen op 4 oktober 1983 was het nog zachter met 26,5°. De landelijk hoogste temperatuur op deze dag was 28,1 °C in Ell.
Na 24 oktober werd het zowaar te koud voor de tijd van het jaar, op 29 oktober werd het rond 6 graden. November startte aan de zachte kant, waarbij het op de 6e november record zacht werd in De Bilt met 19°. November eindigde koud met nachtvorst en verder was november droog en zeer zonnig. De laatste decade werd redelijk fris, maar niet koud en scheen de zon nauwelijks, van 24 t/m 29 november totaal niet in De Bilt. Eind november liep de temperatuur alweer op. Het werd gemiddeld de laatste decade daardoor geen 2°, maar rond 5°.

De gegevens van de Herfst
De temperatuur: het werd 11,17° bij een norm van 10,64°. De herfst noteerde 457 uur zon (Record zonnig vanaf de metingen sinds 1901), tegen normaal 314 uur. Het recordjaar daarvoor was 1959 met 449 uur zon. Landelijk scheen de zon rond 464 uur (normaal 320 uur). De Bilt kwam aan 113 mm neerslag, wat erg droog is (top 7), de norm is 241 mm. Gemiddeld viel landelijk 119 mm, normaal 243 mm. Meer over de herfst, met overzichten zie overzichten Herfst

September zonnig, gemiddeld redelijk droog
September startte zonnig met temperaturen net boven de 20 graden, in het oosten van het land soms tot 27°. Vanuit Duitsland dreven enkele buien het land binnen en omdat de lucht zwoel was viel er zeer plaatselijk >10 mm. Op de 5e viel er in het westen op veel plaatsen, zoals op Schiphol, meer dan 40 mm. Op sommige plaatsen viel zelfs meer dan de maandelijkse hoeveelheid. In o.a. Boskoop en Woerden viel er meer dan 100 mm, terwijl in het oosten van het land de zon volop scheen met temperaturen tot 27°. Ook rond 18 september was het een paar dagen warm, in het zuidoosten van het land werd het ruim 27°. Op de 18e werd het in Maastricht 30°. De laatste decade van september was onbestendig maar vooral aan de koele kant waarbij het op de 23e maar 10,9° werd, een koude dagrecord. De maand leek warm te worden, maar kwam uiteindelijk net boven normaal uit. Op de 29e vroor het zelfs in Oost- Twenthe en Achterhoek, en op de 30e op meerdere plaatsen in Nederland, dat kwam voor het laatst voor in 1972. Plaatje: Bron Weerplaza

De gegevens van de maand september
Temperatuur: 14,7° tegen ‘norm van 2010’ van 14,5°. Neerslag: 42 mm, wat droog is, tegen ‘norm 2010’ van 78 mm. Gemiddeld over het land viel 53 mm regen tegen 78 mm normaal. De zonneschijn bedroeg 192 uur ( plaats 9 voor september) tegenover de ‘norm 2010’ van 138 uur. Gemiddeld over het land was dat 190 zonuren tegen normaal 141 uur. Landelijk was het gemiddeld 14,9°.

Warmtegetal en Warme dagen 2018
2018 record aantal van 132 warme dagen in De Bilt, Arcen 146 stuks, zie ook de pagina Warmtegetal ontwikkeling

Oktober vrij zacht, zeer zonnig en droog
Oktober startte zowaar met wat regen, maar later in de 1e en 2e decade waren er warme dagen en scheen de zon veelal. Oktober 2018 kwam uit op de 3e plaats zonnigste oktobermaanden. Arcen noteerde 6 zomerse dagen. Ell noteerde 28,1° op 13 oktober. De Bilt kwam aan 26,3° met een etmaal gemiddelde van 20°, wat een record voor oktober is. Oktober 2018 kwam aan 10 warme dagen, net zoveel als in 1969, 1959 en 1921.
Na 16 oktober werd het iets koeler, na de 26e een paar dagen fris, zelf koud, Eelde kwam op de 28e aan -3,8° en overdag werd het op de 29e slechts rond 6°. In De Bilt viel op de 30e rond 20 mm, Voorschoten en Vlissingen kwamen aan ruim 30 mm.

Nat in West- & Zuid Europa, warm in Finland
Terwijl het hier veelal droog en zonnig was viel in Griekenland eind september en begin oktober in Zuid Italië en in delen van Spanje ( Mallorca) erg veel regen, vaak meer dan 200 mm. In Griekenland sprak men over mogelijk een Medicane, wat het net niet werd. Dit is een samenvoeging van de Engelse term voor orkaan, ‘Hurricane’ en ‘Mediterranean’, de Middellandse Zee dus. Als de wind daadwerkelijk orkaankracht bereikt kunnen we pas spreken van een Medicane. Je zou het kunnen omschrijven als een zeer zware storm die kenmerken heeft van een tornado. De oorzaak ligt in de hoge temperaturen van het water van de Middellandse Zee. De gemiddelde maximum temperaturen van het zeewater lagen in juli / augustus tegen de 30° aan, iets wat 5 tot 6 graden meer is dan wat de temperatuur van de Middellandse Zee moet zijn. De hoogste temperatuur die werd gemeten voor de kust van Mallorca was 31,3°. Voor de flora en fauna zal dit grote gevolgen hebben. Daarnaast was er de tropische orkaan Leslie die Portugal aandeed op 13 oktober, met windsnelheden tot 176 km/uur. Het is in de Europese weergeschiedenis slechts twee keer gebeurd dat een storm met tropische eigenschappen aan land kwam in Europa. In 1967 wist tropische storm Cloë de Franse zuidwestkust te bereiken en in 2005 kreeg Zuid-Spanje met tropische storm Vince te maken. Terwijl het stormde voor de kust van Portugal kreeg Engeland en Wales op dat moment erg veel regen te verwerken door een slepend front dat de scheidslijn vormde tussen de koele lucht in Ierland en de warmte boven het vaste land van Europa. Er viel in 3 dagen, rond 13 oktober, op veel plaatsen meer dan 150 mm. Ook ex orkaan Michael dook op 15 oktober de Middellandse zee in, waardoor er in Zuid Frankrijk, Noord Spanje en delen van Italië in korte tijd meer dan 100 mm viel. Ook rond 19 oktober viel er veel regen in Spanje, in het gebied tussen Barcelona en Valencia viel gemakkelijk 150 mm, soms tot meer dan 280 mm. Ook op 29 oktober viel er veel regen in het Middellandse Zeegebied, er vielen zelfs doden in Italië en er viel er sneeuw in zelfs Spanje en in het Centraal massief in Frankrijk.
De Benelux en Duitsland ontsprongen meest de dans, maar daardoor was het hier tot 17 oktober met een zuidelijke stroming erg warm. De warme continentaal subtropische lucht bereikte ook Finland, die zich op de westflank van een imponerende Baltische hogedrukblokkade naar Noord-Europa heeft uitgebreid. In Kruunupyy, gelegen nabij de Botnische Golf, werd het de 14e 20,9°. Niet eerder werd het in Finland in oktober 20 graden. Overigens duurde de droogde voort, de waterstand in de Rijn was eind oktober nog nooit zo laag. De scheepvaart had er veel last van. Maar op 30 oktober viel ook hier weer eens regen, in De Bilt rond 20 mm.

De gegevens van de maand oktober
Temperatuur: 11,93° tegen ‘norm van 2010’ van 10,7°. Neerslag: slechts 37 mm (landelijk rond 40 mm) tegen ‘norm 2010’ van 83 mm. Zonneschijn 179,6 uur, wat een top 3 plaats is (over het land gemiddeld rond 175 uur) tegen ‘norm 2010’ van 113 uur.

November zeer zonnig en droog
De maand was vanaf 2 november enige tijd overwegend droog en vrij zacht. De zon scheen geregeld, waarmee 2018 snel inloopt op het totaal over het jaar van 1959 en 2003. Op 6 november werd het record zacht in De Bilt , gemeten over de gehele maand november, met 19,0°. In Westdorpe en Gilze-Rijen werd het 20°. Het was aan de zachte kant en viel er meest weinig neerslag, al viel er in het weekend van 10 en 11 november plaatselijk >20 mm, zoals in Woensdrecht. Vanaf 18 november werd het fris, met middagtemperaturen dalend naar 2 graden. Op de 20e viel er in het oosten en noordoosten van het land de eerste lichte sneeuw van deze winter. De zon scheen de laatste decade nauwelijks, dat was opvallend in deze record zonnige herfst. De laatste 3 dagen waren al weer zacht met temperaturen rond de 10°.

De gegevens van de maand november
Temperatuur: 6,81° tegen ‘norm van 2010’ van 6,7°. Neerslag: 35 mm tegen ‘norm 2010’ van 80 mm. Landelijk was dit 26 mm tegen normaal 82 mm. Zonneschijn 85,5 uur, tegen ‘norm 2010’ van 63 uur. Dat is een top 8 plaats. Landelijk scheen de zon 97 uur.

December vooral zacht en nat
De maand begon zacht en nat. De temperatuur was 8,5° over de 1e decade (top 7), normaal is 4,2°. Op 3 december viel nergens veel neerslag, meest tot hooguit 5 mm en op sommige plaatsen niets, maar alleen in de omgeving van Eindhoven en Lauwersoog viel ‘on aangekondigd’ rond 19 mm terwijl er natuurlijk geen sprake was van warmte onweer.
Van de 7e tot de 9e viel er landelijk veel neerslag, in De Bilt zo’n 40 mm en op andere plaatsen nog meer. Een uitzondering daarop was aan de kust tussen Haarlem en Leiden waar veel minder viel, < 14 mm. Hierdoor was de 1e decade naast zacht ook nat met 56,7 mm in De Bilt en kwam ze daarmee op plaats 8. Op de 10e viel er in polaire lucht plaatselijk hagel, wat een koudere periode inluidde, die 5 dagen duurde maar die geen ijsdagen opleverde. In het noordoosten en Zuid Limburg kwam het koudegetal op ongeveer 0,3, wat dus niets voorstelde. De Bilt kwam maar aan een minimum van -2,9°. In de nacht naar de 16e viel er een enkele centimeter sneeuw (er lag 1 tot 3 cm, met uitzondering van het het zuidwesten), daarna was het weer zacht en wisselvallig. Op de 21e viel er veel regen, op veel plaatsen tot rond 15 mm. Vanaf de Kerst volgde een droger weertype door hogedruk invloeden maar vorst was er niet of het moest plaatselijk een graadje zijn. December kwam in de top 7 zachtste december maanden en in de top 20 warmste wintermaanden, en gemeten vanaf 1706 in de top 14 zachtste december maanden.

Een zonnezuil te Roelofarendsveen op 14 december – foto Aad Hoogeboom / Ton Wesselius

 

De gegevens van de maand december
Temperatuur: 6,14° tegen ‘norm 2010’ van 3,7°. Het laagste minimum was -3,1°, in Gilze Rijen -4,1°. Neerslag: in de 1e decade 57 mm, het totaal is 101 mm tegen ‘norm 2010’ van 76 mm. Het gemiddelde over het land viel 89 mm tegen een langjarig gemiddelde van 80 mm. Plaatselijk viel in Friesland 135 mm.
De zonneschijn bedroeg in De Bilt 40 uur tegen ‘norm 2010’ van 49 uur. De zon scheen deze maand gemiddeld over het land circa 52 uur terwijl het langjarig gemiddelde 49 uur is. In Vlissingen scheen de zon 74 uur, in Lauwersoog slechts 26 uur. Er waren 8 vorstdagen, normaal is 12. Er waren 8 vorstdagen, normaal is 12. KNMI: cijfers over december 2018

Summary
Opvallend: over de jaren vanaf 1901 valt op dat 12 jaren uit deze eeuw (vanaf 2001) in de top 20 warmste staan en 16 (inclusief 2018) in de top 25.

 

Naar KNMI ‘MOW’ jaaroverzicht over : 2018
Zonuren per jaar met gegevens over recordjaar 2003 en 2018: de trend
Zomeroverzicht: de zomermaanden
Jaaroverzichten: Jaaroverzichten

De gegevens / bronnen (van o.a. station De Bilt):
Van o.a. het KNMI, weerstatistieken.nl, weergegevens.nl, Weerplaza, The Met. Office & Michael Schaap.
Dank o.a. aan Jan Visser en Reinier v. den Berg (MeteoGroup) voor hun achtergrond informatie en cijfers.