12 november 2024

Het totaal overzicht van de herfst
Absolute records vind je niet in dit seizoen. Maar ook in dit seizoen zijn er uitschieters en bijzonderheden te vermelden, denk maar aan de 1e week van november 1980. Het jaar is zonder dit seizoen niet compleet. Op deze pagina worden overzichten getoond en staan er enkele bijzondere weer feiten vanaf 1980 vermeld.
Aan de koude start van november 1980 (link naar 1980 & 2015) en de warme november 2015 is een apart artikel aandacht besteed, waarbij ook even stilgestaan wordt bij de “koude” start van november 2016. Ook op deze pagina wordt er kort aandacht aan besteed. De norm van de herfst is voor 2020 op 11,89° komen te liggen, dat is 0,25° hoger dan de norm van 2010. Overigens stijgt de temperatuur van alle seizoenen de herfst het minst snel, vanaf 1990 tot 2020 met hooguit 0,8°. De lente werd bijna 1,5° warmer. Hierbij moet worden opgemerkt dat de laatste jaren de herfst snel warmer wordt (een 0,5° als momenteel wordt gekeken naar de norm van 2020 en de periode 2001- 2023: 10,9° om 11,4°).
De trend: het KNMI heeft een pagina over het klimaat: Klimaatdashboard KNMI:  de Hoofdstations met de trends
De trend: het KNMI kwam in oktober 2022 met een update over de warme perioden in de herfst:  Warme herfst week niet meer uitzonderlijk

– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –
Laatste updates in tabellen/grafieken – 17 oktober 2024:
– De normen eerste vorstdag vanaf 1970 & de laatste warme dag in het jaar (New)
– De maand september tot 2024
– Decade temperatuur september, de maand september met 2023 en tot de 1e decade 2024 
– Tabel overzicht de herfst t/m 2023
– Hittegolf in delen van Nederland van 4 tot plaatselijk 12 september 2023

De laatste actuele weetjes: zie ‘De laatste weetjes’ (na het weerbericht)
– – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – –

2024: Zachter en zonniger dan normaal – tropische start in zuidelijk Nederland
–
De 1e decade september:  De minima waren ook begin september hoog, op vele plaatsen record hoog. Noordoost Nederland had in deze periode het langste profijt van de warme lucht uit Duitsland. Nieuw Beerta had daardoor zo’n beetje het hoogste gemiddelde maximum over de KNMI stations met 25,17° tegenover normaal 20,3°. Hieronder het overzicht van doorgaans de ‘warmste plaatsen’ in Nederland, aangevuld met de hoofdstations Vlissingen en Den Helder. Overigens drukte 10 september voor het gemiddelde maximum over de decade, omdat het die dag slechts 18 graden werd.

De 2e decade van september was vrij droog en zeer zonnig met 76,6 uur (plaats 3). Na ongeveer 16 warme dagen werd het eind september koel met geregeld regen.
Op 26 en 27 september viel er veel neerslag, op de 27e viel bijna in geheel Noord-Holland meer dan 30 mm, te Berkhout ruim 45 mm. Ook 30 september was nat. September was dan ook zeer nat, in De Bilt op plaats 4. Zie het jaaroverzicht van 2024
September was nat, oktober en november (tot nu toe) droog. September, oktober en november (tot nu toe) zonnig.
Op 15 oktober vroor het voor het eerst in het ‘winterseizoen 2024/2025’, te Eelde werd het -0,8°. Op de 17e nog 20 graden in De Bilt en op de 18e werd het warm in het oosten van het land, in Twente 22,3°. Ook op 25 oktober op enkele plaatsen in het zuiden van het land en op 26 oktober in delen van Zuid-Holland, Zeeland, Brabant, Limburg, Noord-Holland en Overijssel werd het meer dan 20 graden (in Maastricht 23°), niet in De Bilt. 

Algemeen

Steeds later sneeuw in de herfst
In het huidige klimaat van ‘2020’ valt in de maand november op 3 à 4 dagen ergens in ons land sneeuw. Elke natte vlok telt. In het klimaat van 1961 t/m 1990 sneeuwde het nog op 8 dagen ergens in ons land. Een halvering dus. Ook valt de eerste sneeuwvlok van het winterseizoen steeds later. Over de periode 1951/1980 was de gemiddelde datum 25 oktober. Over de periode 1961/1990 was dit 1 november. In het huidige klimaat van 1991/2020 valt de eerste sneeuw in ons land pas op 9 november.
In het seizoen 2022/2023 was er tot half november nog geen sneeuwvlok gevallen, maar op 20 november in Overijssel plaatselijk 3 cm.

Data:  de eerste landelijke vorstdag “in de herfst”
Al loopt het aantal vorstdagen terug, opvallend is dat de eerste landelijke vorstdag (het moet in De Bilt vriezen) vooraf aan het winterseizoen de laatste 50 jaar niet veranderd is, al lijkt de datum nu later in het seizoen te komen liggen.

Data: de gemiddelde laatste dag in het jaar een warme dag (20°) ,

Warme / zonnige september maanden 
1959 zonnigste en droogste
2006 warmste
2023 hoogste warmtegetal en hoogste gemiddelde maximum
2024 een hoog warmte getal (plaats 3) en erg nat 

Het overzicht van de hoge gemiddelde maxima in de decades van september 
Met de 30 jarige norm tot 2024  (na 3e decade)
Het gemiddelde maximum was in 2023 record hoog

De maxima gemiddelde per decade periode 2001-2023

Lijst warme en zonnige decades in september, met neerslagcijfers tot 2023
Aantal mm veelal afgerond op hele mm naar beneden 
September 2023 kwam op plaats 2 met 17,48° (achter 2006)
1e decade september 2024 warm en plaatselijk zeer nat

Het overzicht van warme en/of zonnige herfst-jaren t/m 30-11-2023  
Eelde had in 1920 36 dagen met nachtvorst. 2022 had slechts 4 zonloze dagen in De Bilt
Na dit overzicht het overzicht van 1991 tot 2022
New: met de koudste herfst en de vorstsom van november

Herfst 1991 – 2023

Voor de natste, droogste en koudste herfst: Herfst cijfers KNMI

De Normen warmtegetal over de herfst in De Bilt

Hittegolven in september
Plaatselijk in 1919, 1947, 1999, 2016, 2023

Bijzonder warm weer in september 2016
Het was erg bijzonder om in september tropische dagen te noteren, tegenwoordig komt het vaker voor.
Op weerstation De Bilt werd het 31,1° op 13 september 2016 en op de 14e september 31,4°. Dat is nog nooit voorgekomen in de tweede week van september. De laatste dag in het jaar dat het nog tropisch warm werd in De Bilt was tot nu toe 5 september geweest (in 1949 32,6° én in 2013 30,3°). De laatste dag van het jaar dat het ergens in Nederland tropisch warm werd is 20 september 2003. Toen werd het in Maastricht (31,2°), in Ell (30,5°) en in Eindhoven (30,2°).

Record warm weer in september 2020
Op 14 en 15 september 2020 werd het kortdurend zeer warm weer. In Brabant en Limburg werd op de 14e de 31 graden overschreden, De Bilt noteerde 28,5°, wat geen datum record was (31,4° in 2016). Op 15 september werd het 35,1° in Gilze-Rijen (een record voor september) en 31,4° in De Bilt. Na 14 september was het zo laat in het jaar in De Bilt nog nooit 30°. Ook in Ukkel (BE) werd het septemberrecord van 4 september 1929 gebroken, het werd 34,3°.

Tropenwarmte / hittegolf in september 2016
In 2016 had Arcen voorafgaande aan september al 2 hittegolven. In september had Arcen nog een hittegolf.

In het zuidoosten en oosten van het land blijft het eerder langere tijd achter elkaar tropisch warm, maar zo laat in het jaar komt een hittegolf bijna niet voor, zeker niet in De Bilt.

Tropenwarmte / hittegolf in september 2023
In 2023 was het vanaf 4 tot 11 /12 september erg warm. Op 8 september kon een hittegolf genoteerd worden in grote delen van Zuid- en Midden-Nederland, o.a. in Eindhoven, Gilze-Rijen, Hoek van Holland, Deelen, Volkel en Twente. In De Bilt was net geen sprake van een Hittegolf, al noteerde De Bilt wel 5 dagrecords op rij. Op 10 september kon ook een hittegolf genoteerd worden in Arcen, Maastricht, Ell, Westdorpe en Wilhelminadorp. De Bilt noteerde de 2e tropische dag met 31,1°.
In België kon voor het eerst een landelijke hittegolf in september genoteerd worden, Ukkel noteerde namelijk een hittegolf. Op de 9e werd de 5e tropische dag op rij in Eindhoven genoteerd, een record voor september. Op de 10e de 6e dag op rij en werd het daar 32,2°.
Een overzicht van enkele stations.

Eerdere hittegolven in september: Eerder lukte het in Winterswijk tussen 11 en 15 september 1919. In Maastricht gebeurde dat voor het laatst in de periode van 11 tot 16 september in 1947 ( 29,1 – 29,3 – 31,9 – 26,1 – 30,6 om 31,0°). De Bilt heeft voor het jaar 1947 alleen nog een hittegolf staan van 14 t/m 21 augustus. Ook was er een regionale hittegolf in september 1999, in Arcen tussen 8 en 13 september 1999, waarbij het op de 13e 31,1° werd. 
Het KNMI kwam na de warme september van 2016 met een artikel over de klimaatanalyse – september hitte: de link KNMI

Zonloze dagen in de herfst

Enige bijzondere feiten in de herfst
1980: Historische 1e koude week van november
Op 3 november kwam de temperatuur, na een koude nacht waarin het tot 6℃ vroor, op veel plaatsen niet boven nul, dus een ijsdag! Deze derde november 1980 is daarmee de vroegste ijsdag in De Bilt met een maximumtemperatuur die niet hoger uitkwam dan -0,9 graden. Ook in Haarlem was het een ijsdag. In de nacht naar de 7e viel er vooral in het midden van het sneeuw, zo lag er in het gebied tussen Haarlem en Amstelveen soms meer dan 10 cm sneeuw. Zie verder het aparte artikel hierover, met de link onderaan de pagina.
2003: Hitte in september, Kou in oktober
Tussen 17 en 22 september werd het op verschillende op plaatsen in ons land zomerse temperaturen gemeten tussen 25 en 31 graden, dat is zeer hoog voor de nazomer. De Bilt meldde op de 18e september 28,6°C maar het warmst werd het in het zuiden waar Maastricht op 19, 20 en 21 september achtereenvolgens 30,2, 31,2 en 29,1°C werd gemeten. Omdat de temperatuur in Maastricht zondag de 21e net de 30 graden niet haalde werd het net geen regionale hittegolf. In 1947 lukte dat wel en boekte Limburg tussen 11 en 16 september nog een hittegolf in die lange zomer. Op 20 september 1926 noteerde Maastricht 30,7°C. Na die datum komen in de rest van het jaar geen dertigers meer voor in deze meetreeks. De 29,1°C, die Maastricht op 21 september 2003 boekte, is voor dit meetpunt wel een hoogtepunt voor de derde decade van de maand.
Oktober
De gemiddelde temperatuur in De Bilt bedroeg 7,5°C tegen 10,3°C normaal. In Noordoost Nederland werden 14 nachten vorst op rij genoteerd in de maand oktober, dat is een record! In Twente werd op 24 oktober de koudste nacht van –8,5°C geëvenaard met Winterswijk uit 1931. Op 24 oktober viel in een deel van het land neerslag in de vorm van sneeuw. Met name in het midden van het land vormde zich enige tijd een sneeuwdek; dit is voor oktober een uitzonderlijk verschijnsel. De laatste keer dat er in oktober op uitgebreide schaal sneeuw viel was in 1975.
In 2003 was het in diverse Europese landen de laatste dagen van oktober 2003 al volop winter met plaatselijk veel sneeuw en vorst. Hangshult in het zuiden van Zweden noteerde op 24 oktober 2003 -17,2°C, een record voor het zuiden van Zweden. Helsinki meldde op 27 oktober met -11,7°C een nieuw all-time oktober record.

2005: 3 weertypes op 25 november
In herfst van 2005 warm: een bericht van het KNMI
25 november 2005: in het noorden waar de kern van het lagedrukgebied lag, was het windstil en scheen de zon geruime tijd. De kerndruk lag hier in Leeuwarden op 975 hPa. Aan de westkust regende het flink en in Hoek van Holland werd de zwaarste windstoot ooit gemeten, maar liefst 173 km/uur! En op de Veluwe/midden van het land viel de sneeuw met bakken naar beneden. Rond Apeldoorn stapelde de sneeuw zich op tot lokaal over de 40cm ! Daarbij was het in de Bilt de donkerste dag ooit sinds de metingen. Er stond 800 km file waardoor deze dag bij mensen lang bij bleef.
De herfst van 2005 staat 3e op de lijst van warmste herfst en bijzonder is dat het op 30 oktober nog 21,1° werd.

2006: Warmste ooit
De herfst van 2006 was met 13,6°C de zachtste sinds 1706. 2014 staat 2e op 12,5°C en 2005 met 12,0°C 3e. 1731 was net zo warm, daarna volgen het najaar van 1772 (11,9°C), 1723 en 1779 (11,8°C) en 1795 en 1969 (11,7°C). Overigens was de maand september 2006 met 17,9°C ook de warmste sinds de metingen vanaf 1706. De herfst had 29 warme dagen, in september 26!
Het komt zelden voor dat een seizoen meer dan 1º warmer is dan het vorige record.
2013: Nat, een storm met windkracht 11 en met een tropische dag
De herfst van 2013 was nat en aan de warme kant. Op 5 september werd in Ell nog 32,7 graden gemeten. In De Bilt werd het 30,3°. Ook op 5 september 1949 werd het 30+, namelijk 32,6°. Gewoonlijk komen in de herfst geen tropische temperaturen meer voor. Opmerkelijk was ook de warmte op 22 oktober toen op veel plaatsen nog een warme dag (> 20,0 graden) werd genoteerd.
Over het land viel circa 340 mm. Dat is bijna 100 mm meer dan normaal in de herfst. De herfst van 1998 was met 430 mm de natste ooit. In De Bilt viel circa 390 mm, goed voor een derde plaats sinds het begin van de metingen in 1906. Vooral in het weekeinde van 12 op 13 oktober regende het in een groot deel van het land flink en langdurig. In de omgeving van Haarlem viel tot 100 mm.
Ruim een week daarna, op 28 oktober, kreeg ons land te maken met de eerste serieuze herfststorm van dit seizoen. In het Waddengebied stond enige tijd een zeer zware storm, windkracht 11. Op Vlieland en Lauwersoog werden windstoten gemeten van 151 km/uur. Dergelijke windstoten hebben een herhalingstijd van circa dertig jaar. Het was de zwaarste storm sinds 25 januari (*) 1990.
Op 3 november 2013 ontstonden in een buienlijn boven het midden van het land enkele tornado’s die lokaal schade veroorzaakten, met name in Wijk bij Duurstede.
(*) De storm van 25 januari 1990 was memorabel. IJmuiden registreerde gedurende minstens een uur windkracht 11, een zeer zware storm met gemiddelde windsnelheden tussen 103 en 117 km/h. Ronduit uniek waren de windstoten van 150 km/h tot maximaal 161 km/h op een van de windmeters van Schiphol. De mensen onderschatten vaak zware windstoten. Dat ondervond ikzelf op de fiets. Ik schoot vooruit, met de wind gelukkig precies in de rug, maar met 40km/uur moest ik zelfs remmen om niet ongecontroleerd te hard te gaan. Wandelen moest op straat, omdat het werkelijk dakpannen regende op de trottoirs in Amsterdam-Oost.
2014: Warm met veel warme dagen
De herfst had 26 warme dagen (21 in september en 5 in oktober) en had 2 zomerse dagen. Normaal is 12 warme dagen voor de herfst. Op 1 November werd het 22 graden in Ell, een maandrecord voor Nederland. 2006 had 29 warme en 8 zomerse dagen. De herfst van 2014 was iets zonniger dan normaal en na een natte zomer zeker droog, 142 mm tegen normaal 240 mm.
Geheel 2014 werd record warm, want 2014 had ook de 1 na warmste winter en lente!
2015: Historisch warme eerste 2 decades in november
In oktober was het opvallend dat er de eerste sneeuwval was in de hogere delen van Limburg op 14 oktober. Het was genoeg om het landschap een beetje wit te kleuren. In Nederland sneeuwt het in oktober alleen bij hoge uitzondering. De laatste keer dat het in De Bilt in oktober sneeuwde was op 24 oktober 2003.
November
De eerste decade van de maand was in De Bilt met een gemiddelde etmaaltemperatuur van 12,2°C bijna een graad warmer dan het oude record van 11,3°C, dat op naam stond van november 2005. Ook de tweede decade (dag 11 tot en met 20) lag met gemiddelde van 12,0°C bijna een graad boven het oude record, 11,1°C uit 1994. Het record maximum maandgemiddelde in De Bilt kwam uit op 12,8 tegen 12,6º in 1994. Zie verder het aparte artikel hierover.
2016: Zeer zonnig, droog en veel  tropische dagen en record veel warme dagen in september. Oktober en november fris met vorst
Op 13 en 14 september werd het 31,1° om 31,4° in De Bilt. Dat is echt bijzonder. Arcen had een hittegolf vanaf 10 september tot 15 september met de reeks: 26,6 / 25,2 / 30,2 / 32,5 / 32,4 / 31,4°. September werd de 2 na warmste met 17,3°.
Begin september was de temperatuur van het surf- zwemwater voor de kust, tussen
Noordwijk en Wijk aan Zee, opgelopen naar 21°. De bron: ‘Meteopagina.nl’: Zeewater

De zon scheen 426 uur, dat is de 3e plek zonnigste herfst jaren. Het bijzondere jaar 1959 stond met 449 uur “strak” op 1 ( update: 2018 werd zonniger). De herfst was droog, er viel 140 mm in De Bilt, de norm is 241 mm.
De herfst was iets zachter met 10,8°, de norm is nu 10,6°. De start van november was de koudste sinds 1980! De herfst kwam daardoor uit op 13 vorstdagen (waarvan 1 in oktober), de norm is 7 voor de herfst. De herfst kwam op 26 warme dagen uit, net als 2014 en 2018, een top 3 plaats achter 1959 en 2006 (31 om 29), normaal is 12.
September 2006 had het record van 26 warme dagen, ook 2016 had 26 warme dagen. De maand september stond met 210,8 uur in de top 3 zonnigste september maanden. De maand kwam met 17,26° ook op de 3e plaats, achter recordjaar 2006. De 2e decade van september was met 18,9° record warm (alleen 1947 kwam ook aan 18,9° over deze periode). De maximum temperatuur was gemiddeld 23,0°, welke hoger was dan in de alle zomermaanden van 2016.
Droogte: Er viel in De Bilt slechts 18 mm in september, landelijk 24 mm, maar op sommige plaatsen in het oosten nog maar net 8 mm. September was ook er droog in delen van Duitsland, het water in de Elbe en Oder stond bijvoorbeeld erg laag. September 1959 bleef met kop en schouders op 1 als het gaat om zonnig en droog.

Ook oktober was plaatselijk droog (maar in de kuststrook van Noord-Holland viel meer dan 100 mm, nabij Julianadorp >100 mm en op Terschelling 122 mm). De Bilt kwam aan 47 mm. Oktober was fris met 9,9° fris, normaal is 10,7°.
Het actuele jaarlijkse neerslag tekort/overschot in Nederland over de periode 1 april t/m september: naar link KNMI
Oktober had een hoge luchtdruk (1021,4 tegen normaal 1014, mb), in het begin van de maand door een krachtig hoog boven Rusland, op het eind van de maand door een hoog boven Nederland. Het oktoberrecord voor wat betreft de hoogste uurgemiddelde luchtdruk is te De Bilt 1041,4 hPa, gemeten op 22 oktober 1983. 2016 haalde op 5 oktober 1038 hPa. De gemiddelde luchtdruk was 1021,4 hPa, tegen normaal 1014,6 hPa. In de winter is het record 1050,0 hPa en dat werd gemeten op 26 januari 1932. Dat is ook het jaarrecord.
2016 de koudste start van november sinds 1980
Iedereen onder de 40 jaar maakte de koudste eerste 12 dagen van november mee. De eerste decade van de maand november had een gemiddelde temperatuur was 5,57° tegen normaal 8,3º. Kijkend naar de 1e twaalf dagen werd het slechts 4,96°. Wij moeten terug naar 1980 om lagere temperaturen aan te treffen. Toen was het record koud met een decade gemiddelde van -0,35º, zie ook apart artikel op deze site.
De Noordzee koelde sterk af, in september nog erg warm, maar medio november met 11° de laagste over de laatste 5 jaren.

November werd op veel plaatsen erg nat. In Drenthe viel maar ongeveer 50 mm, maar op Walcheren, in Kapelle, viel 182 mm. Op de 20e trok een kleine maar venijnige depressie door het kanaal langs onze kust. IJmuiden meldde windkracht 10 en kwam aan een windstoot van 133 km/uur. Op 28 oktober 2013 was de laatste herfst storm. In het Waddengebied waren toen zeer zware windstoten van 140 tot 150 km/uur. Eind november kwam het 2x tot matige vorst, in De Bilt -7,0° op de 29e, de maand kwam aan 12 vorstdagen. Voor de herfst was het 13 stuks (de ‘norm 2010’ is 7).
2017: Zacht en nat
Op veel plaatsen was ze nat door de natte september en was ze zacht. Er viel 281 mm in De Bilt om 241 mm normaal. De verschillen waren groot, in Berkhout viel ruim 400 mm en in Ell slechts 165 mm. Normaal valt landelijk 243 mm. Op 8 september viel op sommige plaatsen bijna de gehele maand hoeveelheid. Ook de volgende dagen in september, tot de 16e, was het erg nat. Tot de 17e viel er al meer dan 200 mm op verschillende plaatsen in Noord-Holland en langs de kust richting Zeeland. In Uitgeest (NH) viel uiteindelijk 297 mm. De landelijk natste september uit de meetreeks dateert uit 2001.
Door de zeer zachte oktober eindigde 2017 in de top 10. De gemiddelde temperatuur voor de herfst kwam uit op 11,44° (norm 10,64°). October noteerde (13,34° om norm van 10,7°), mede door de hoge minima. Ze behoort tot de top 5 zachtste sinds de metingen vanaf 1706 (2001 staat met 14,2° op 1, 1831 2e met 14,0° en 2006 3e met 13,6°). De herfst kwam op de 16e oktober aan de warmste dag met 24,4° (het etmaalgemiddelde was met 18,6° de 2 na hoogste voor een dag in oktober) en op 19 oktober viel de 10e warme dag te noteren, normaal is 12. Het KMI meldde voor België een gemiddelde van 11,3° t.o.v. normaal 10,9°. Er viel daar ook redelijk veel neerslag die viel in 64 dagen, normaal is dat 44 dagen.
Oktober startte wisselvallig bij ons met op de 5e een noordwester storm aan de noordelijke kust, met windstoten tussen 100 en 115 km/uur. De herfst was normaal zonnig, met ongeveer 335 uur om normaal 320 uur.
De eerste nachtvorst van de winter van 2018 was op 7 november, het werd -1,3° in De Bilt. Ook op de 25e en de 30e kwam het tot nachtvorst (-0,6°, om -2,4°). In totaal waren er 4 vorstdagen, met een vorstsom van 4,8. Op veel plaatsen was ze nat door de natte september en was ze zacht.

2018: record zonnig en zeer droog
Begin september werd het in zwoele lucht in het oosten van het land soms tot 27°. In de zwoele lucht uit het oosten dreven enkele buien mee die plaatselijk voor meer dan 20 mm neerslag zorgden, maar op 5 september viel in het westen erg veel regen terwijl het warm en zonnig was in het oosten van het land. In o.a. Boskoop en Woerden viel meer dan 100 mm in 1 dag. In De Bilt viel nog weinig neerslag. Op 18 september werd het 30° in Maastricht.
Vanaf 21 september was de warmte en het mooie weer van 2018, die in mei begon, toch echt voorbij, met veel wind, neerslag en temperaturen ruim onder de 20 graden. Op de 23e was er zelfs een koude dagrecord, het werd slechts 10,9° bij veel regen. Op de 30e vroor het op veel plaatsen in Midden-, Oost- en Zuid Nederland, wat sinds 1972 niet meer was voorgekomen. Het werd echter vooral weer warm tussen 10 en 14 oktober. Op 16 oktober kwam Arcen op de 6e zomerse dag in oktober. In De Bilt werd het 26,3° op de 13e , de warmste dag voor de herfst van 2018. Alleen op 4 oktober 1983 was het in oktober zachter, toen werd het 26,5°. Op 6 november werd het record zacht voor de maand november, het werd 19,0° in De Bilt. De herfst van 2018 is record zonnig, ze kwam op 16 oktober al aan de normale hoeveelheid van 314 uur en stond ze na 18 november al op plaats 1 zonnigste met 453 uur, het totaal kwam uit op 457 uur ( zeer zonnig 1959 stond op 1 met 449 uur). Daarna was de maand november erg somber.. De zon scheen nauwelijks, van 24 t/m 29 november geen enkele minuut in De Bilt. Er viel 113 mm, een top 7 (de norm is 314 mm). Over de 5 hoofdstations, metingen vanaf 1957, was ze de droogste met 110,4 mm.
Eind november was het fris, maar de herfst was aan de zachte kant, al valt dat straks vergeleken met de nieuwe norm van 2020 / 2030 als vrij normaal uit.  Er viel op de 20e november de eerste (lichte) sneeuw voor de winter in het oosten / noordoosten van het land, al stelde het niet veel voor. De laatste 3 dagen van de herfst waren zacht en viel er regen. Met 11,18° was de herfst redelijk zacht ( top 13).

2019: vooral erg nat 
Record temperaturen waren er in juli, maar de herfst had maar 10 warme dagen (norm 12). Het aantal mooi-weer dagen was slechts 3 ( norm 8 en de aanstaande norm voor 2020 staat op 10). In oktober viel er in de eerste 21 dagen in 19 dagen neerslag, de maandnorm is 16.
Gemiddeld was september normaal, er was 1 zomerse dag en de zon scheen uiteindelijk maar ietsje meer dan normaal, dat kwam door de vrij sombere en natte laatste week van september. De temperatuur was vrij normaal, dat kwam ook door vrij frisse nachten in de 2e decade. Op 29 september en 1 oktober viel veel neerslag, op KNMI stations tot 44 mm, plaatselijk viel nog meer.  Begin oktober viel er geregeld op sommige plaatsen veel regen. Zo viel op 9 oktober in Noord-Holland plaatselijk meer dan 50 mm en was op 11 oktober erg nat in de kop van Noord-Holland en op Texel (rond 35 mm). In oktober was het tot nu pas 4 dagen droog en de zon scheen weinig. In het Noordwestelijke deel van Nederland viel plaatselijk t/m oktober al meer dan 300 mm, zoals Bergen 317 mm, Castricum 335 mm en Heiloo 333 mm. Normaal valt t/m oktober rond 200 mm.
In oktober was alleen over de periode 26 t/m 31 oktober zonnig en vanaf de 27e zelfs zo goed als droog. Op 31 oktober werd de 1e ‘landelijke’ vorstdag genoteerd, De Bilt noteerde -0,6°. Lelystad noteerde -2,6°. November startte met enige regen en zachte nachten. Vanaf 8 november werd het frisser, maar de zon scheen ook. In de nacht naar de 20e november vroor het plaatselijk bijna 5 graden. Het aantal vorstdagen was 8, normaal is 7. In Noord-Holland viel er plaatselijk veel regen, tot 28 november viel er 358 mm in Wijk aan Zee en 405 mm in Berkhout.
De temperatuur: rond 10,83° bij een norm van 10,64°. De herfst noteerde 334 uur zon, tegen normaal 314 uur. Recordjaar is 2018 met 457 uur, 1959 staat op 2 met 449 uur zon.
Neerslag: De Bilt kwam aan 305 mm neerslag, de norm is 241 mm. Gemiddeld viel landelijk ongeveer 285 mm, normaal 231 mm. Het aantal vorstdagen was 8, normaal is 7 (norm 2010). 

2020: zeer zacht (plaats 4) met record hete tropische dag 
Het was redelijk rustig weer begin september met af en toe zon en een bui. Het was wachten op enkele warme dagen van 25° half september.  En 15 september was bijzonder, het werd 35,1° in Gilze-Rijen, een record voor september vanaf de metingen vanaf 1901 en werd het 31,4° in De Bilt. De overige jaren in september in De Bilt met 30 graden zijn 1949, 1991, 2013 en 2016. 1959 zou overigens de zonnigste en droogste septembermaand blijven en 2006 de warmste. Vanaf 23 september (start astronomische herfst op de 22e) trad de herfst in, de temperatuur daalde naar 15 graden en er viel weer eens regen van betekenis. Plaatselijk viel er in ruim 24 uur in Zeeland tot rond 100 mm op 25/26 september. In september scheen de zon meer dan 200 uur, een plek 4 voor september. In oktober startte de herfst meteorologisch daadwerkelijk, het was direct koel en ook aan de natte kant met weinig zon. Oktober werd een sombere en in het noordwesten een natte maand. Op 2 november werd de warmste dag ooit van november genoteerd, in De Bilt werd het 19,3°, in delen van Brabant en Limburg werd het 20 graden. Na de eerste 2e decades van november, die erg zacht verliepen, kwam de herfst van 2020 uit op 10,89°,  dat is een top 4 notering wat betreft de zachtste herfsten vanaf 1901. Alleen de 2 laatste dagen van de herfst waren fris. Op 30 november vroor het 4,2 graden in De Bilt, in Twente werd het -6,7°.
Hieronder het overzicht van november 2020, ze was zonnig en werd ruim 2 graden zachter dan normaal (norm 2010 is 6,73°, die van 2020 is 7,04° geworden).
De 30 jarige norm van 2010 over de herfst was 10,64°, die van 2020 is 10,89°

2021: zeer zacht (plaats 6) met weinig wind (top 9)
September mooi, september en oktober beiden zacht, oktober nat en de maand november had weinig wind (top 4 met 2,7 m/s). Onderaan de tekst de grafiek van november van 1962 en die van 2021, mede omdat in november in beide jaren weinig wind stond, in 1962 de minste wind. Daarnaast omdat weer.nl in november sprak over een mogelijke koude winter van 2022.
De temperatuur liep begin september op richting de 25° met daarbij veel zon. Op de 7e werd het ook zomers warm in De Bilt, de dagen daarvoor was dat ook al (plaatselijk) in het zuiden van het land, zo stond Arcen op die dag al op 4 (het werden er 6). De 8e werd het 26,9° in De Bilt, welke warmer was dan de hoogste temperatuur in juli en augustus.
Opvallend was dat de 1e decade van september warmer was dan enkele decades van de zomer (warmer de 3e van juni en alle drie van augustus). Kijkend naar de gemiddelde maxima per decade eindigde de 1e decade van september op plaats 3. In de 2e decade van september was ook bijna alle dagen droog met 8 dagen met temperaturen boven de 20°. De eerste nachtvorst aan de grond werd genoteerd op de 21e, het werd -0,2° in Woensdrecht (op 13 juni -1,3° in Twente). Over de periode 1971-2000 lag de eerste datum op 22 september, tegenwoordig is dat 28 september. Alleen de laatste 2 dagen van september waren fris en plaatselijk nat.
Oktober startte nat, na 3 dagen was er in De Bilt 35 mm gevallen en na 6 dagen al 65 mm. Naast de regen scheen de zon toch ook geregeld (meer dan normaal) in de eerste decade. Op 16 oktober vroor het in delen van Limburg en Twente (-0,6°), en op de 19e in Zeeland/Zuid-Holland werd het plaatselijk 20°. Daarna koelde het flink af en stormde het op de 21e met windstoten tot ruim 100 km/uur in het zuidenwesten van het land. Er was in de nacht naar de 21e een windhoos/valwind/zeer kleine tornado in Barendrecht. Wat het ook was, in enkele straten waaiden bijvoorbeeld schuren geheel kapot/weg. Oktober was nat, behalve in het zuidoosten van het land. In Maastricht viel slechts 35 mm terwijl in Noord en Zuid-Holland plaatselijk meer dan 170 mm viel (in De Bilt 145 mm, 81 mm normaal). November was na een frisse start zeker niet koud, zelfs iets zachter dan normaal. Op de 27e viel er sneeuw, die plaatselijk bleef liggen. Bijzonder was het niet, de sneeuw viel ‘laat’ in dit seizoen.

2022: zeer zonnig (4e) en zacht (3e) en plaatselijk nat
Zacht: alleen 2006 en 2014 waren zachter.

De eerste dagen was het warm weer in september, daarna enkele natte dagen. 
Het mooie en zonnige weer van augustus zette zich voor begin september, er lag tenslotte een hoog boven Scandinavië. De regen, waar zo lang op gewacht werd, kwam vanaf 6 september. In de periode 6 tot 10 september viel er zo’n 35 mm, maar plaatselijk, zoals in Zeeland en Friesland, viel er soms meer dan 40 mm in 1 dag. De Bilt noteerde 5 zomerse dagen op rij begin september, de normaal over de gehele herfst is 2 dagen. Vanaf de 16e tot de 28e was veelal koel, waarbij er op vele dagen plaatselijk in korte tijd meer dan 20 mm neerslag viel, zoals op
10 september: Vlissingen noteerde 45 mm.
14 september: in het zuiden tot 30 mm neerslag.
16 september: Nieuw-Beerta in korte tijd 30 mm en in Vlissingen viel meer dan 20 mm, maar dan verspreid over de gehele dag.
23 september: door een occlusiefront, meer dan 25 mm in Wijk aan Zee.
26 en 27 september: in het zuidwesten van het land viel plaatselijk opnieuw meer dan 30 mm.
28 september: door een cluster van buien viel in de omgeving van Volkel rond 35 mm.
Oktober was zacht en zonniger en droger dan normaal. De 3e decade werd record zacht. Op 28 en 29 oktober noteerde De Bilt een warme dag. De laatste warme dag in het seizoen in De Bilt was op 30 oktober 2005 met 21,1°. Er waren 15 droge dagen (in het zuiden 18), normaal is hooguit 11. Er waren geen zonloze dagen.
November over de eerste 15 dagen zacht en over het geheel zeer zonnig. Na de helft van de maand was het normale aantal uren al bereikt. Op de lijst meest zonnig herfst stond 2022 na 23 november op plaats 6. Op 17 november viel er 18,7 mm regen in De Bilt, in Wijk aan Zee ruim 33 mm. In Maastricht slechts 1,9 mm, waar de zon later op de dag zelfs nog even te zien was. Op 19 en 20 november was het koud al was het geen ijsdag. 20 november werd de koudste dag, tot dan toe over geheel 2022 met -7°. Pas op 13 december werd het kouder. Er viel zelfs enige sneeuw, hoofdzakelijk in Overijssel, plaatselijk tot zo’n 3 cm, zoals in en om Ommen.  
Zonloze dagen: opvallend is dat de herfst slechts 4 zonloze dagen had (18 september, en 17, 22 en 27 november). Zo had 2006 er slechts 7 en 2012 en 2016 slechts 8. 1988 was het somberste kalenderjaar. Over de herfst staat 1988 daarin op plaats 9 somberste, met 30 zonloze dagen. Normaal is 14 zonloze dagen, 30 jaar geleden was 19 zonloze dagen nog normaal.
De herfst van 2022 was zeer zonnig, in de top 4, achter 2018, 1959 en 2005. Over de Hoofdstations staat 2022 op plaats 4.
De herfst van 2022 noteerde 434 uur zon : de norm van 2020 is 339,5 uur, de norm van 2010: 314,3.
De Kooy (1 van de 5 hoofdstations) noteerde een record in zonuren over de herfst met 463,2 uur om 461,5 uit 2003.
Eerste vorstdag: op 14 november kwam het voor de eerste keer dit seizoen tot vorst, de 1e vorstdag. Woensdrecht noteerde -1,4°. De Bilt noteerde geen vorst.
Gemiddeld laat de eerste landelijke vorstdag steeds langer op zich wachten. In de periode 1901 tot 1931 kwam de eerste winterse speldenprik gemiddeld in de Bilt op 21 oktober voor. In de periode 1988 tot 2018 werd de eerste vorstdag vaak pas rond 2 november geregistreerd. Een verschuiving van 1,5 week.
Het totaal aantal vorstdagen was 2 dagen, de normaal is 6.

2023: de op 1 na warmste en in de top 3 natste
Over de hoofdstations record nat
September erg zacht, plaats 2, met warmste 1e decade ooit, al werd dat record op verschillende plaatsen, zoals Nieuw Beerta en De Bilt, in 2024 alweer verbroken.
Oktober erg nat, de 1e decade record zacht & 2e decade natste ooit in De Bilt. Over de maand ook de natste ooit met ongeveer 219 mm (over de hoofdstations plaats 3 met 148,8 mm).
November startte nat, in Noord-Holland al meer dan 100 mm na de 1e week. Laatste 5 dagen fris met vorst.

Het KNMI schreef er een artikel over: De link 
– Een fraaie en zeer warme start in september – met plaatselijke / regionale hittegolf – hoogste warmtegetal: 27.9. Over de Herfst staat ze op 28.2 ook een record, net zoals over de hoofdstations: 33.8 (2016: 26.6).
De maanden
Na een natte 1e september (er viel in Zuid-Limburg en in de omgeving van Wijk aan Zee meer dan 20 mm) werd het vrij zonnig en vooral erg warm weer. De temperatuur lag vanaf de 5e veelal tussen de 27 en 30 graden. De 1e decade werd de warmste en ook zonnige decade van september, zie verderop op deze pagina de tabellen die op de 11e september aangepast zullen worden.
Op 8 september kon een hittegolf genoteerd worden in o.a. Eindhoven, Gilze-Rijen, Hoek van Holland, Deelen en Twente. Op deze dag noteerde De Bilt de 1e 30 graden in september 2023. In België kon voor het eerst een landelijke hittegolf in september genoteerd worden, Ukkel noteerde een hittegolf. Op de 9e werd de 5e tropische dag op rij in Eindhoven genoteerd, op de 10e de 6e dag op rij, beiden een record. De Bilt noteerde (tot op heden) geen hittegolf, maar van 6 tot 10 september waren er wel 5 maximum dagrecords. Op 10 september kon ook een hittegolf genoteerd worden in Arcen, Maastricht, Ell, Westdorpe en Wilhelminadorp. De Bilt noteerde de 2e tropische dag. Op 11 september werd het nog tropisch warm in Nieuw-Beerta, waardoor daar ook, als laatste plaats, ook sprake was van een hittegolf. De warmte sloot op de 12e af met stevige buien in Zuid Limburg, waar in korte tijd rond de 40 mm viel, waarbij straten in o.a. Maastricht, Geleen en Valkenburg onderliepen, mede omdat de riolering het niet aan kon.
Oktober record zachte 1e decade, met 2 etmaalrecords en een dagrecord in Maastricht op 2 oktober met 26,1°. Over de hoofdstations waren er over de herfst na 13 oktober 30 warme dagen te noteren (het oude record over de herfst was 27 uit 2006). De eerste 10 dagen van oktober waren nog nooit zo warm. De Bilt: 16,6° tegenover 14,9° in 2001 en over de hoofdstations: 16,6° tegenover 15,7° in 1921. 3 natte dagen op rij. Op de 11e viel er meer dan 20 mm rond en op de Wadden. Het luidde een koudere periode in die begon op 14 oktober, maar eerst viel er op 12 oktober aan de Zuid-Hollandse kust en in Utrecht nog even meer dan 30 mm aan neerslag, plaatselijk wel 40 mm (De Bilt 36,7 mm). De zon scheen niet in grote delen van het land, in De Bilt was het de eerste zonloze dag sinds 21 september. Op de 13e was het ook erg nat, er viel meest tussen 15 en 25 mm, soms meer dan 30 (in De Bilt opnieuw 36,7 mm), alleen Zuid-Limburg bleef meest buiten schot.
De temperatuur over de herfst: tot 21 oktober gemeten was de temperatuur over herfst 16,2° (de warmste ooit) tegenover 2006 met 16,1° en de normaal tot deze datum is 13,3°. De eerste nachtvorst aan de grond werd pas laat genoteerd, op de 16e oktober werd het -1,5° te Ell. Over de periode 1971-2000 lag de eerste datum op 22 september, tegenwoordig is dat 28 september. De laatste decade van oktober was somber, viel er geregeld regen en lag de temperatuur rond of iets boven normaal.
November ging verder waar oktober eindigde, nat. In Noord- en Zuid-Holland viel na 8 dagen in november al meer dan 100 mm.