18 oktober 2024
Remember 1959 – zeer zonnig en droog
In de recordboeken vind je 1959 niet direct terug.
De zomers van bijvoorbeeld 1947 en 2018 waren erg warm en voor beide jaren begon ze al in mei en eindigde ze pas eind september. 1959 deed niet veel onder, maar met een vaak noordoostelijke wind werd het niet erg heet al werd op 9 juli 1959 de hoogste temperatuur van die zomer in Nederland gemeten in Venlo met 36,6°.
Daar 1959 nog steeds enkele records op haar naam heeft staan, ook na 2023, en ook in verschillende overzichten hoog genoteerd staat extra aandacht voor dit bijzondere jaar.
2023 opgenomen in de grafieken
De Tabel van juni tot 2024 opgenomen
Hans de Jong schreef destijds over 1959: ‘Het blijft een unicum, de landelijk bijna regen loze periode van 4 mei tot en met 25 juni 1959. Er zal in de toekomst zeker gesproken worden over ‘de droogte van 1959’.
Zonuren De Bilt: de periode mei – september
1959 verslaat 1947, 1976, 1995, 2003, 2006, 2018, 2020, 2023 én 2022 op zonuren
Het was afwachten wat 2022 in de laatste 7 dagen van september ging doen, maar met een achterstand van ruim 80 op 23 september 2022 kon 1959 niet meer ingehaald kunnen worden. Wat toen ook al vaststond was dat 2022 veel natter was dan 1959. 2022 stond toen al op 291 mm over deze periode, terwijl 1959 over de gehele periode slechts 123 mm noteerde. 2022 was dus niet overal erg droog. Over het jaar, tot aan 21 september, viel in 2022 557 mm in De Bilt, welke bijvoorbeeld natter is dan het gehele jaar 1959/1976 (beiden 536 mm).
– Zonuren over het jaar: 1959 staat 4ee op de lijst zonnigste kalenderjaren met 1986 uur, achter 2022, 2018 en 2003 (norm 2020: 1715 uur). Opvallend hierbij is dat er 67 zonloze dagen waren in 1959, terwijl dat aantal tegenwoordig gemiddeld 45 dagen is. Zo stond 1959 na de maand september op 38 zonloze dagen, 2022 kwam aan 36 zonloze dagen.
– Zonuren juni en september: 1959 was het zonnigste jaar over deze maanden. 2023 verbrak het record over juni.
– Zonuren in de herfst: 1959 staat 2e op de lijst met 449 uur. 2018 ging daar overheen, ze kwam uit op 457 uur (norm 2020: 340 uur).
– Zonuren in de zomer: 1959 staat 4e op de lijst zonnigste zomers met 797 uren, achter 1947, 2022 en 1976 (norm 2020: 617 uur).
Zonuren De Bilt over de periode mei tot september – 1959 record zonnig
1959 : 1319,5 uur, met 6 zonloze dagen – plaats 1 droogste: 122,7 mm
2022 : 1273,6 uur, met 1 zonloze dag. Neerslag 331,7 mm
1947 : 1249,7 uur, met 6 zonloze dagen
2018 : 1225,9 uur, met 2 zonloze dagen – plaats 3 droogste: 165,4 mm
2023 : 1193,5 uur, met 4 zonloze dagen
2020 : 1187,6 uur, met 6 zonloze dagen (Norm 2020 – zonuren 987 uur en neerslag 376 mm)
1911 : 1175 uur, met 6 zonloze dagen
1976 : 1167,9 uur, met 2 zonloze dagen
2003 : plaats 12, met 1091,6 uur, met 4 zonloze dagen
2009 : plaats 13, met 1087,2 uur, met 0 zonloze dagen
2006 : plaats 21, met 1053 uur
1921 : plaats 24, met 1043,6 uur, met 7 zonloze dagen – plaats 2 droogste: 126,5 mm.
Extra 2024: plaats 20, 1054,8 uur, met 5 zonloze dagen: maar zeer nat met 481,2 (plaats 12)
Ook over de 5 Hoofdstations is 1959, over de periode mei tot september, de zonnigste en droogste
1959 : 1289,3 uur – met neerslag 141,2 mm
2022 : 1270,4 uur – met neerslag 315 mm
2018 : 1241,7 uur – met neerslag 197,6 mm
1947 : 1220,3 uur – neerslag De Bilt 278 mm (*)
2023 : 1218,4 uur – met neerslag 346,6 mm
2020 : 1201,8 uur – met neerslag 329 mm (Norm 2020 – zonuren 1003 uur en neerslag 341 mm)
1976 : 1189,3 uur – met neerslag 192 mm
1921 : 1036,2 uur – met in De Bilt 126,5 mm (*)
Extra informatie: 2024 : 1095 uur – met 472,9 mm
(*) geen neerslag gegevens over de andere 4 stations, daarom houd ik 1959 als droogste aan over de 5 hoofdstations
Opbouw per maand van zonnige jaren over de periode Mei-September
Hieronder een grafiek voor de periode mei t/m september. Al was juli 2018 record zonnig met 340,6 uur zon, waarmee ze de zonnigste maand ooit is (metingen vanaf 1901), op 30 september 2018 bleek dat 1959 nog steeds bovenaan staat met 1319,5 uur zon, waarbij 2018 uitkwam op plaats 3 (anno nu plaats 4). September 1959 was record zonnig voor deze maand.
Zonuren over de mei – september : 1959 heerst nog steeds, óók na 2022
Update tot 31 augustus 2023
2022 kon met een achterstand van 80,8 uur na 23 september het jaar 1959 niet meer inhalen, mede omdat de weersverwachting voor 2022 niet zo is en dat zeer zonnige dagen zonder enige bewolking zouden zijn.
2023 bijna ongemerkt op plaats 5 uitgekomen
2024 met 1052 op plaats 20, net boven 2006 (zie 2006 in de grafiek).
De bovenstaande grafiek, hieronder verwerkt met de totalen per maand in De Bilt, anno 2023.
1976 viel terug, omdat september 1976 niet zo zonnig was met slechts 123 uur, terwijl 1959 juist toesloeg.
1947 had een inhaal spurt in augustus.
2023 sloop stiekem naar plaats 5.
1959: Juni (was) en september is zonnigste ooit
2023: juni warmste en zonnigste ooit
2024: vrij normaal
September: 1959 zonnigste en droogste met slechts 3 mm
2023: hoogste gemiddelde maximum en hoogste warmtegetal.
2024: was warm, maar vooral ook erg nat
Droogte in De Bilt: periode mei – september
1959 verslaat warme 1947, 1976, 1995, 2003, 2006, 2018, 2020 én 2022 op neerslag
1959 de droogste over de periode mei-september sinds de metingen vanaf 1906, óók na 2022.
1959 : 122,7 mm – Deze viel in 50 dagen (39 dagen als je dagen met 0,1 mm niet meetelt), normaal is 71 dagen.
Gerekend over dagen van > 1 mm slechts 27 dagen.
September 1959 was met 3 mm in De Bilt de droogste septembermaand over alle hoofdstations.
1921 : 126,5 mm – Gerekend over dagen > 1 mm, in 31 dagen.
2018: 165,4 mm – De zomer van 2018 was erg droog, maar uiteindelijk was ze toch natter dan 1959, al viel de neerslag in slechts 43 dagen.
Gerekend over dagen van > 1 mm dan 30 dagen.
1976 : 201,2 mm – Deze viel in 50 dagen. Gerekend over dagen > 1 mm dan 36 dagen.
1911 : 211,9 mm
2003 : 217,1 mm
1947 : 277,9 mm – Deze viel in 66 dagen (48 dagen als je dagen met 0,1 mm niet meetelt). Gerekend over dagen > 1 mm dan in 38 dagen.
2020 : 294,6 mm
2006: 312,3 mm.
2022 : 331,7 mm – Deze viel in 47 dagen. Gerekend over dagen > 1 mm dan in 36 dagen.
Ter vergelijk 1: Twente 2022 over deze periode: 196 mm, de Norm Twente 2020: 346 mm.
Ter vergelijk 2: 2024 over deze periode 481,2 mm (plaats 12).
Aantal dagen met meer dan 1 mm neerslag – periode mei / september
1959: 27
2018: 30
1921: 31
1989: 34
1911, 1975 & 1976 & 2022 : 36
1947: 38
2003 & 2006: 41
2023: 48
2020: 51
2016: 54
2024: 63
Aantal dagen op rij zonder neerslag in De Bilt
Vanaf 15 juni 2018 t/m 9 juli 2018 viel er geen neerslag. Het KNMI zette ooit een overzicht op hun oude website omtrent lange droge perioden van minimaal 20 dagen. 2018 staat ook op deze lijst met 25 dagen. Opvallend is dat het in oktober 1959 lang droog bleef. Zette mei/juni 2023 de nieuwe norm ?
Grafiek Neerslag in De Bilt bij warme periode mei – september
Update 30-9-2023 – met 2023
2022 kwam aan 331,7 mm, welke ‘slechts’ plaats 49 is op de lijst van droge jaren over deze periode in De Bilt.
2022 was dus zeker niet overal erg droog. Niet erg droog betekent echter niet dat 2022 niet droog was.
2022 was warm, de zon scheen veelvuldig en de zonnestraling was ook erg sterk waardoor er veel vocht verdampte (meer informatie verderop op deze pagina).
Daarnaast viel er in Twenthe 130 mm minder neerslag, namelijk slechts 196,3 mm
2023 was warm, met 17,2° kwam ze uit op plaats 3, achter 2018 en 2006. Ze was niet nat, maar ook niet droog
2024 was warm met 16,9° , plaats 6, maar ze was ook erg nat met 481,2 mm.
Het neerslagtekort en de extreme verdamping in het ‘zomerjaar’ 2022
Gegevens van weer.nl
Het neerslagtekort in het zomerjaar (1 april tot 30 september) kon zo snel oplopen door de extreem grote hoeveelheid verdamping.
Er verdampte 562 mm vocht verdampt in ons land. In 2018 561 mm en in 2020 549 mm. Op de 4e plaats staat 1947 met 545 mm verdamping.
Op 5 september was het neerslagtekort opgelopen tot 318 mm. Kijkend naar het maximale landelijke neerslagtekort in deze periode sinds 1901 was deze slechts 4 keer nog groter. ‘Frank: Uiteindelijk was het gemiddelde tekort in Nederland op 30 september 224 mm door een nat einde van september.’
Deze zomer waren er grote verschillen in het land. In een strook van Midden-Brabant via Utrecht en Flevoland naar Friesland en Groningen zag de natuur er de hele zomer nog frisgroen uit en was van extreme droogte geen sprake. Dit gold niet voor de rest van het land. In Twente, de Achterhoek, Limburg, Zeeland en delen van Brabant, Zuid- en Noord-Holland was het extreem droog en zag de natuur er dor en uitgedroogd uit. Het neerslagtekort lag hier begin september tussen 350 en 400 mm. Weerstation Twenthe kwam zelfs op 382 mm tekort uit.
Overzicht Relatieve vochtigheid in De Bilt over enige jaren
Kijkende naar de relatieve vochtigheid valt ook de lage relatieve vochtigheid op, zoals in 1947, 1959, 1976, 2020 en 2022
Maximale neerslagtekorten – landelijk gemiddelde periode april – september
1911 : 332 mm (3e)
1921 : 326 mm (4e)
1929 : 255 mm (8e)
1947 : 299 mm (7e)
1959 : 355 mm (2e)
1976 : 362 mm (het record)
2003 : 244 mm (10e)
2018 : 308 mm (6e)
2020 : 253 mm (9e)
2022 : 318 mm (5e)
1959 op 1e plaats: de maximale neerslagtekorten over de periode april tot december
Gegevens van weer.nl
Warme & Zomerse dagen: periode mei – september tot 2024
De lijst wordt overspoeld met jaren uit de 21e eeuw, 1959 handhaaft zich in warme- & zomerse dagen (plaats 4 om 9).
De herfst van 1959 heeft de meeste warme dagen, namelijk 31 stuks, daarnaast 21 in september en 10 (ook een record) in oktober.
Stand 17 oktober 2024
Aantal warme dagen over het jaar: 1941 – 2024
30-10-2022 : 112
13-10-2023 : 117
17-10-2024 : 102
Overzicht zonnigste en warmste jaren over de periode mei – september tot 2023
1959 zonnigste & droogste, ook na zeer zonnig waren 2020 én 2022
2024 in de top 6 warmste en erg nat , top 12 (1957 noteerde 569,4 mm)
De zomer van 2024 werd niet als warm bestempeld bij het NOS journaal, welke niet geheel onjuist is, zeker als je ze vergelijkt met de normen uit het verleden, zie o.a. het warmtegetal en de pagina ‘Weeroverzicht Zomer’.
Aantal dagen met >= 10 uur zon : diverse perioden en het gehele jaar – 1901 / 2023
Ranglijst: over de periode mei – september: d.d. 6-10-2024
1959
– Over de periode mei-september op plaats 1 met 72 dagen
– Over de periode april-september op plaats 1 met 75 dagen
– De meeste dagen met >10 uur zon in september
2022 – de meeste dagen over het jaar
2023 – een juni record: 20
2024 – 45 over het jaar
De bovenstaande tabel omgezet in 30 jarige perioden
De zomer: in verhouding een mindere stijging
– Zonuren in Nederland
– Zomer overzicht
– April / Mei – September
– Herfst overzicht